Dąb, topola, brzoza? Kochają wszystkie

Marzena Marzena od zawsze interesowała się geografią, marzyła o podróżach. Poszła na turystykę międzynarodową. – Okazało się, że te studia niewiele mają wspólnego z podróżowaniem. A praca u touroperatora to już zupełnie nie moja bajka – mówi. Ciągnęło ją w świat. – W pierwszej kolejności do Chin, gdzie moi rodzice jeździli kiedyś na handel. Przywozili mi stamtąd pluszowe pandy, pocztówki i znaczki pocztowe – wspomina. Najpierw jednak Marzena pojechała do Holandii. Po paru latach pracy przy różach zebrała pieniądze. Nie czuła się jednak na siłach ruszyć sama. Znalazła chętnych przez internet i wyruszyła – dwa miesiące w podróży. Koleją transsyberyjską przez Rosję, potem Mongolia, Chiny. – Już wtedy wiedziałam, że to moja droga – opowiada Marzena. Ale zamiast w kolejnej podróży wylądowała na oiomie. Diagnoza: zespół hemofagocytarny. Bardzo rzadka choroba, w której organizm atakuje sam siebie, niszcząc przede wszystkim czerwone krwinki i komórki wątroby. Uratowali ją opolscy lekarze innowacyjnymi metodami. Spędziła wiele miesięcy w szpitalu. Pierwsze, co zrobiła po wyjściu, to zakup biletów lotniczych do Tajlandii. Planowała przejechać też Laos, Kambodżę… Lekarze nie chcieli nawet o tym słyszeć. Marzena ich posłuchała. Straciła 2 tys. zł i nadzieję, że jeszcze ruszy w świat. Krzysztof Krzysztof po technikum leśnym przepracował sześć lat w Lasach Państwowych. Jako podleśniczy planował i nadzorował prace w lesie. Kiedy w 2002 r. przyszedł kryzys, a wraz z nim redukcje zatrudnienia, został zwolniony. Wyjechał do Anglii dorobić jako drwal. Pewnego dnia trzeba było wyciąć drzewo na stoku, u podnóża którego stał dom. Wezwano do niego arborystę. Krzysztof przez tydzień pomagał mężczyźnie, który w specjalnej uprzęży wspinał się na drzewo, by ścinać je kawałek po kawałku od góry. – Leśnictwo i arborystyka mocno się różnią. Leśnicy usuwają z lasu całe drzewa. Arboryści robią wszystko, by jak najmniej w nie ingerować. Usunięcie drzewa to ostateczność. Podobało mi się takie podejście – opowiada Krzysztof. Po powrocie do Polski wraz kolegą założył firmę arborystyczną. Na początku byli w temacie zieloni jak drzewa, którymi chcieli się zajmować. Zaczęli od oglądania amerykańskich filmów na YouTube. O pielęgnacji drzew, technikach wspinania się na nie. Potem Krzysztof znalazł jedyny w kraju ośrodek kształcący arborystów. W Międzynarodowym Towarzystwie Ochrony i Uprawy Drzew odbył kurs i założył forum dla arborystów. Nawiązywał kontakty, uczył się, pomagając w zleceniach. Wzywał na pomoc bardziej doświadczonych kolegów, gdy sam sobie nie radził. – Na początku to była partyzantka, nie mieliśmy sprzętu, nie znaliśmy technik, ryzykowaliśmy, ścinając np. zbyt dużo drzewa, na którym siedzieliśmy – przyznaje. W ciągu kilku lat wiele się zmieniło. Są specjalistyczne kursy, sprzęt kupić można od ręki w sklepach dla arborystów albo ze sprzętem do prac na wysokościach. Wesele Rok po tym, jak Marzena zachorowała, ich wspólni znajomi chcieli ją z Krzyśkiem wyswatać. Podziałała na nią informacja, że on wspina się na drzewa. Sama chciała spróbować, a Krzysztof zgodził się ją zabrać. Kiedy już wisiała na linie, próbując wejść na drzewo, rozpętała się burza. Musieli uciekać. Biegnąc do samochodu, wywaliła się w błoto. Wróciła do domu brudna, z gałęziami we włosach, ale szczęśliwa. Miesiąc później postanowili wspólnie wyjechać na Ukrainę i do Rumunii. – Długo targowaliśmy się z lekarzami, którzy nie chcieli nawet o tym słyszeć – mówi Krzysztof. W końcu się zgodzili. – Kiedy chodziliśmy po rumuńskich górach, rozcięłam nogę. Wpadłam w panikę. Bałam się, czy nie spowoduje to nawrotu choroby – opowiada Marzena. Nie było zasięgu. Krzysiek wbiegł na szczyt, żeby zadzwonić do lekarza Marzeny z pytaniem, co robić. Noga została zszyta, nic złego się nie stało. – To dało mi nadzieję, że jednak będę podróżować – mówi Marzena. Wyjechali jako znajomi, ale wrócili zakochani. Krzysztof oświadczył się Marzenie na szczycie Mont Blanc, który wspólnie zdobyli rok po wyjeździe do Rumunii. Najpierw częściej niż na drzewa wspinali się na góry. Ale, wyjeżdżając to tu, to tam, zabierali też sprzęt do wspinaczki drzewnej. – Wybieramy drzewa intuicyjnie. Idziemy do lasu czy parku i od razu wiemy, że to to. Zazwyczaj jest duże, piękne – tłumaczy Marzena. – Choć niekoniecznie wysokie, raczej rozłożyste, potężne – dodaje Krzysztof. – Często jest to dąb lub buk. Czasami platan. Po takim drzewie można pochodzić, hamak powiesić. – Bierzemy też pod uwagę, czy będą z drzewa ciekawe widoki. Rzadko wspinamy się na drzewa iglaste – opowiada Marzena. – W zasadzie tylko na naszym pseudoweselu to robiliśmy. Ślub państwo Wystrachowie wzięli skromny. Po obiedzie dla rodziny zaprosili znajomych na wesele do lasu. Na ognisko i drzewną wspinaczkę. Technika – Zasadnicza różnica między wspinaczką drzewną i skałkową jest taka, że po skałach chodzisz rękami i nogami, a lina służy do asekuracji. Na drzewo wchodzimy po linie – wyjaśnia Krzysztof. W górze można się przemieszczać po gałęziach, ale w sumie bardziej to przypomina prace na wysokościach niż wspinaczkę w górach. Tyle że w przeciwieństwie do prac na wysokościach, w których przede wszystkim pracuje się w zjeździe, arboryści poruszają się po drzewach w górę i w dół oraz na boki. Uprząż też jest inna. Potężna, wygodna, można do niej dopiąć rozmaity sprzęt, między innymi pilarkę. Karabinki są bardzo zaawansowane, trzeba zrobić co najmniej trzy ruchy, żeby je otworzyć, a w razie puszczenia same się zamykają i zabezpieczają. Lina do wspinaczki skałkowej jest cienka i dynamiczna – mocno rozciągliwa, by w razie odpadnięcia zamortyzować upadek. – Nasze liny rozciągają się minimalnie, bo inaczej trudno byłoby po nich wejść. W razie upadku nieco amortyzują, ale gorzej niż te używane w górach – mówi Krzysztof. Pierwsza metoda wspinania się na drzewo to tzw. lina ruchoma. Przerzucana jest przez gałąź. Do jednego jej końca przyczepiony jest arborysta, który ciągnąc drugi, winduje się w górę. Drugi sposób polega na wchodzeniu po sztywnej linie za pomocą mięśni nóg i rąk. Pierwsza metoda jest łatwiejsza, przy drugiej wchodzi się szybciej. – Czasami trzeba się przeciskać między gałęziami. Gdy są gęste i sztywne, można się po nich wspinać, a lina służy tylko do asekuracji – dodaje Marzena. Jak już wkrótce miało się okazać, wspinaczka w tropikalnej dżungli wygląda nieco inaczej. Madidi Najpierw jednak Wystrachowie wyjechali w 15-miesięczną podróż po Ameryce Południowej. W Boliwii zobaczyli ogromne drzewa i zamarzyli, by na nie wejść. Po powrocie do Polski postanowili zorganizować ekspedycję do Parku Narodowego Madidi. Chcieli zabrać fotografów i naukowców, specjalistyczny sprzęt do badania przyrody. Zbierali pieniądze na PolakPotrafi. – To była kompletna klęska – kwituje Krzysztof. – Już chcieliśmy się poddać, gdy pojawiły się tanie bilety z Berlina do Chile. W ciągu godziny zdecydowali się je kupić. Potem były nieprzespane noce i myślenie, co dalej. Wzięli kredyt, bardzo cienką linę, minimalną liczbę karabinków, a dla Marzeny uprząż do wspinaczki skałkowej. Musieli zmieścić się w limicie bagażu i nosić wszystko na plecach. – Nie stać nas było na tragarzy. Wynajęliśmy tylko przewodników – opowiada Marzena. – Bo nawet nie wiedzieliśmy, w której części parku są wysokie drzewa – tłumaczy Krzysztof. A położony w dorzeczu Amazonki rezerwat ma mniej więcej powierzchnię województwa świętokrzyskiego. Diego i Anastasio zabrali ich w górę Rio Hondo. Płynęli, a raczej przepychali łódź po kamieniach, przez dwa dni. – Dzięki temu zobaczyliśmy masę zwierząt, które uciekają od ludzi. Ale nasi przewodnicy np. małpy wyczuwali po zapachu z dwóch kilometrów i potrafili je odnaleźć – opowiada Krzysztof. – Nauczyli nas też pić wodę z lian, wynajdować rośliny na ból brzucha czy głowy. Kiedyś las był ich jedynym szpitalem i spiżarnią. Powoli się to zmienia – dodaje Marzena. – W Polsce można spokojnie łapać się gałęzi, a tam strach dotykać – mówią Wystrachowie. Bo np. toborochi całe pokryte jest ostrymi kolcami, które z łatwością przecięłyby buty i linę wspinaczkową. W palo del diablo mieszkają mrówki. Wychodzą przez otworki w korze i atakują wszystko, co się zbliża do diabelskiego drzewa. Chanel N0 5 – Mimo że wyjazd nie był taki, jak sobie wymarzyliśmy, pozwolił nam nawiązać kontakty, poznać ceny i drzewa – mówi Marzena. Dzięki temu, gdy zgłosili projekt organizacji kolejnej wyprawy do Madidi w V Memoriale Piotra Morawskiego „Miej odwagę”, mogli przygotować rzetelny plan i kosztorys. Wygrali, zdobywając pieniądze na realizację podróżniczego marzenia. W międzyczasie odezwał się do nich Mileniusz Spanowicz, polski fotograf współpracujący z amerykańską organizacją Wildlife Conservation Society. Trafił na archiwum ich akcji na PolakPotrafi i tak dowiedział się o arborystach z Polski. Mileniusz przekonał naukowców z WCS, by skorzystali z pomocy Wystrachów i włączyli do rozpoczętego w zeszłym roku projektu badania flory i fauny Madidi korony drzew. Takie badania odbywają się już w kilku miejscach na świecie. Profesor Hallé, bohater filmu „Był sobie las”, bada lasy pierwotne, używając m.in. sterowców. W USA całe drzewa podłącza się do aparatury, by sprawdzić, jak wymieniają gazy, skąd biorą wodę. Boliwijscy naukowcy przewidywali, że są gatunki zwierząt, które nigdy nie schodzą na ziemię i w związku z tym są zupełnie nieznane. W zasadzie codziennie do listy Identidad Madidi dochodziły nowe gatunki owadów, węży, nietoperzy czy gryzoni. Żeby