Stop dyktaturze skowronków! A wszystko zaczyna się już w szkole

Nasze społeczeństwa co do zasady dyskryminują sowy, zakładając, że typowymi godzinami pracy są te od 8 do 16. A wszystko zaczyna się w szkole.

Gdy jakiś czas temu opublikowałem na TikToku film „Dlaczego tak NAPRAWDĘ nie potrafisz wstać do szkoły?”, który w kilka dni obejrzało ponad pół miliona osób, jeszcze lepiej zdałem sobie sprawę, jak wielki i dotkliwy to problem dla młodych ludzi. No właśnie: nie problem, lecz forma przemocy zadawanej im systemowo, na dodatek utwierdzająca ich w przekonaniu, że to z nimi jest coś nie tak. Badania z ostatnich kilkudziesięciu lat pokazują jednak coś zupełnie innego.

Co do zasady szkoła zaczyna się o ósmej rano, a z powodu coraz słabszej wydolności systemu edukacji coraz częściej dzieci w szkołach podstawowych i średnich zaczynają zajęcia o siódmej, a nawet jeszcze wcześniej. Problem w tym, że lekcje o świcie sieją spustoszenie w organizmie nastolatków, których cykl dobowy zmienia się w okolicach 16. roku życia, powodując, że zasypiają kilka godzin po dorosłych. Wynika to z przesunięcia fali melatoniny, która wzbiera u nich nie ok. 21, jak ma to miejsce jeszcze u dziewięciolatka, a kilka godzin później, często po północy. Poza tym według badań mózg nastolatka potrzebuje więcej snu i czasu na dokończenie cyklu dobowego, inaczej funkcjonuje w stanie zamroczenia. Zmiany w śnie młodych ludzi są niezależne od ich woli, nienegocjowalne i silnie biologiczne, o czym pisał m.in. Matthew Walker w książce „Dlaczego śpimy?” – w przeciwieństwie do godziny rozpoczynania lekcji, która jest kwestią pewnej umowy i ma charakter czysto konwencjonalny. Kto nie lubił pospać dłużej jako nastolatek, niech pierwszy rzuci kamieniem.

To niejedyny wymiar przemocy systemowej związanej ze snem. Oprócz ogólnych zmian w sposobie funkcjonowania organizmu młodych ludzi – podobnie jak dorosłych – cechują różne chronotypy, które są już kwestią indywidualną.