W kirgiskiej jurcie
Kirgiskie jurty: żelazny punkt programu dla turystów. Naprawdę warto skorzystać
Z czym kojarzy mi się Kirgistan? Z górami i jurtami. Góry zajmują aż 93 proc. powierzchni kraju i są naprawdę wielkie. Należą do nich znane dobrze wśród polskich wspinaczy siedmiotysięczniki: Pik Zwycięstwa i Pik Lenina. Tak na marginesie: jest też Pik Putina (raptem 4446 m wysokości).
Kirgizi, dawniej naród nomadów, przez wieki mieszkali w jurtach latem i zimą, choć zimy bywają tu długie, śnieżne i mroźne. Dzisiaj pasterzy jest mniej, ale jurty nadal im służą, choć tylko latem – z końcem września wracają do normalnych domostw.
Po kirgisku jurta to boz üj, dosłownie „szary dom”. Szary, bo taki kolor ma oryginalnie wojłok (rodzaj filcu), który według tradycji tworzy jej ściany. Filc sprawia, że latem w namiocie jest chłodniej, a zimą cieplej. Na wykonanie standardowej jurty (na planie okręgu o 6 m średnicy, mającej 3 m wysokości i 30 m kw. powierzchni) potrzeba wełny od 25 owiec. Dziś filcowe płachty rozpina się na kupionym metalowym stelażu. Okien w jurtach nie ma, światło wpada przez drzwi albo otwór w sklepieniu.
Jurta to rodzaj namiotu, który zaskakująco szybko da się rozstawić. Dwie, trzy osoby dadzą radę w godzinę, chociaż na Mistrzostwach Świata Koczowników reprezentacja kirgiska poradziła sobie z tym zadaniem w rekordowe 17 minut! Ponieważ taki pakunek waży dość sporo (300–400 kg), na transport jurty przeznacza się zwykle dwa konie.
Podczas wędrówek po kirgiskich górach nieraz mam okazję zajrzeć do jurt. – Opiekujemy się stadem 700 zwierząt. Mamy tu krowy, konie, kozy i owce – opowiada Amina, która zarabia wypasami z rodziną. Zwierzęta dają jej pod opiekę różni gospodarze. Jest z mężem i synem, więc jedna jurta im wystarczy. Gotują w piecyku, przy dobrej pogodzie ustawionym na zewnątrz.