Przejdź do treści
Reklama
Reklama
Nauka

Cyberojciec

Całe państwo kierowane przez komputer

Cybernetyka miała badać zjawiska kontroli i komunikacji w złożonych systemach. Niestety, nigdy tych zjawisk dokładnie nie zbadała. Cybernetyka miała badać zjawiska kontroli i komunikacji w złożonych systemach. Niestety, nigdy tych zjawisk dokładnie nie zbadała. Bruce Rolf / Smarterpix/PantherMedia
40 lat temu Chile stanęło na progu dwóch rewolucji. Inicjatorem pierwszej był Salvador Allende. Drugą miał przeprowadzić Stafford Beer, zapomniany geniusz cybernetyki.
Stafford Beer i Sonia Mordojivich, jego tłumaczka i asystentka przy chilijskim eksperymencie.Liverpool John Morris University Stafford Beer i Sonia Mordojivich, jego tłumaczka i asystentka przy chilijskim eksperymencie.

Ludzie, którzy go spotkali, mówili, że miał jednocześnie coś z Sokratesa i z Orsona Wellesa. Niebywałą inteligencję i poczucie humoru ucieleśniał w ekspansywnej, masywnej postaci. Kiedy w 1971 r. przyleciał do Santiago de Chile, za usługi zażądał pół tysiąca dolarów dziennie, typową dla siebie stawkę. Na to akurat zapraszający go świeżo wybrany prezydent Salvador Allende był przygotowany. Brytyjczyk zażądał jednak także zapasu czekolady, cygar i whisky. Ze spełnieniem tego życzenia nawet ówczesny prezydent miał pewne kłopoty. Kraj przechodził kryzys. Wysiłkiem najwyższych władz sprowadzono jednak dla gościa zapas produktów, które, jak się potem okazało, stanowiły podstawę jego diety.

W Wielkiej Brytanii Stafford Beer doradzał największym przedsiębiorstwom, jak usprawniać procesy produkcyjne i decyzyjne. Miał 45 lat, drugą żonę, gromadę dzieci oraz wielki dom ze ścianami wyłożonymi korkiem i futrami dzikich zwierząt. W 1973 r. lista jego życiowych priorytetów uległa odwróceniu. Przybył do tego ogarniętego rewolucją kraju jako biznesmen, a opuszczał jako hipis. W czasie dwóch lat spędzonych w Chile Beer kierował zapewne najbardziej śmiałym, by nie powiedzieć utopijnym, eksperymentem cybernetycznym na świecie. Projekt Cybersyn (nazwa powstała z połączenia słów „cybernetyka” i „synergia”), znany także jako Proyecto Synco, miał pogodzić ogień z wodą – socjalizm i demokrację.

Holista

Cybernetyka bada zjawiska kontroli i komunikacji w złożonych systemach. Tak jak grecki sternik, kybernetes, kierował okrętem na wzburzonym morzu, tak ta młoda, powstała w latach 40. XX w., nauka ma ułatwiać podejmowanie słusznych działań w układach, których nie sposób do końca zrozumieć.

Jej pionierzy, wśród nich mentorzy Stafforda Beera, czyli Norbert Wiener, Warren McCulloch i William Ross Ashby, poszukiwali analogii w funkcjonowaniu organizacji, społeczeństw, państw, organizmów żywych i maszyn.

Polityka 17-18.2012 (2856) z dnia 25.04.2012; Nauka; s. 108
Oryginalny tytuł tekstu: "Cyberojciec"
Reklama