Dlaczego placebo działa, a homeopatia ma coraz więcej zwolenników?

Wiele metod terapeutycznych, szczególnie tych praktykowanych przez domorosłych uzdrowicieli, swoje działanie zawdzięcza efektowi placebo. Naukowcy usiłują wyjaśnić to zjawisko.

Piotr Socha/Polityka Placebo, rozumiane jako substancja, samo w sobie efektu placebo nie wywołuje, ponieważ z definicji jest obojętne i nie daje żadnej odpowiedzi organizmu.

[Artykuł ukazał się w tygodniku POLITYKA 11 sierpnia 2013 roku]

W kwietniu tego roku Sąd Okręgowy dla Warszawy Pragi uznał redaktora portalu Racjonalista.pl winnym zniesławienia homeopaty i skazał go na karę grzywny (obecnie skazany odwołuje się od wyroku). Zniesławienie miało polegać na publikacji dwóch pism interwencyjnych. Pierwsze dotyczyło faktu, że stosując metody homeopatyczne, posługiwał się w kontaktach z pacjentami stopniem naukowym doktora medycyny, który zresztą posiadał. W drugim piśmie, skierowanym do okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej, skazany postulował wszczęcie postępowania w tej sprawie, ponieważ zgodnie z art. 57 Kodeksu Etyki Lekarskiej „lekarz nie może posługiwać się metodami uznanymi przez naukę za szkodliwe lub bezwartościowe”.

Tym z czytelników, którzy nie wiedzą, co zawierają specyfiki homeopatyczne, wyjaśniamy: najczęściej jest to cukier z niewielkim dodatkiem rozpuszczalnika (alkoholu). Skąd więc to uznanie homeopatii przez niektórych lekarzy i pacjentów? Oraz sędziów?

Jak działa homeopatia?

Wedle zwolenników homeopatii owe leki to specyfiki specjalnie przygotowane i indywidualnie dobrane do objawów i pacjenta. Dodatkowo opatrzone przebogatym opisem zarówno sposobu ich otrzymania, jak i działania. W skrócie: główna zasada homeopatii sprowadza się do przekonania, że dla wyleczenia konkretnej choroby należy podać cierpiącemu substancję, która u zdrowej osoby ów objaw wywoła – jest to zasada similia similibus curentur, czyli podobne leczy się podobnym.

Farmakopea homeopatyczna (biblia homeopatów) zawiera opis substancji sklasyfikowanych ze względu na efekt, jaki wywołują u stosujących je ochotników. Co ciekawe, objawy te są „doświadczane” nawet przez kilka kolejnych dni po zażyciu i skrupulatnie zapisywane, by następnie posłużyć jako wzorzec do doboru substancji leczniczej.