Od czasu odkrycia w 1994 r. jaskinia Chauveta we Francji robi oszałamiającą karierę, a jej kulminacją był nakręcony przez Wernera Herzoga film „Jaskinia zapomnianych snów”, który obejrzały setki milionów widzów. Sukces filmu był zrozumiały: z jednej strony przyciągało nazwisko reżysera, z drugiej fakt, że był on pierwszym postronnym człowiekiem, któremu pozwolono odwiedzić tę najlepiej strzeżoną grotę na całym globie (obok budowana jest jej kopia, więc może niedługo będziemy mogli choć w części odczuć, na czym polega jej cudowna moc). Ale najważniejsze oczywiście jest to, że zobaczyliśmy w niemal namacalny sposób – w technice 3D – najpiękniejsze malowidła naskalne, jakie człowiek paleolityczny kiedykolwiek stworzył. I nie tylko najpiękniejsze, ale też najstarsze (ich wiek ocenia się na 32,9 tys. lat) – to pierwsze w ogóle dzieła sztuki figuratywnej, jakie ludzie po sobie pozostawili, nie tylko w Europie (sztuka „geometryczna” bywa znacznie starsza, może nawet o setki tysięcy lat).
Tajemnicze łapy
Już sam fakt istnienia tak wyrafinowanej wrażliwości artystycznej u tak dawno żyjących, a więc w domyśle prymitywnych, ludzi jest zadziwiający – w epoce „sprzed Chauveta” dominowało przekonanie, że sztuka paleolityczna rozwijała się stopniowo, by osiągnąć swój szczyt w epoce magdaleńskiej, przed ok. 15 tys. lat. Znane jest powiedzenie Picassa, który po obejrzeniu malowideł w hiszpańskiej Altamirze, zakrzyknął, że oto zobaczył największe arcydzieła, jakie stworzył człowiek, i wszystko, czego potem dokonano, to tylko komentarze. Ale wiek obrazów z Altamiry to niecałe 15 tys. lat, więc trzymając się tej logiki, trzeba by je i inne magdaleńskie dzieła uznać za komentarze do prawdziwie pierwotnej i najwspanialszej sztuki, jaką posiedli żyjący wcześniej artyści z doliny Ardèche.