Sto lat temu Albert Einstein przedstawił światu ogólną teorię względności. Zakładała, że grawitacja jest zakrzywieniem czasoprzestrzeni. Proste? Nie do końca. Aby równanie Einsteina się zgadzało, musiał on założyć istnienie zmarszczek czasoprzestrzeni, które potrafią przemieszczać się z prędkością światła.
Brzmiało to skomplikowanie, nawet dla samego Einsteina, który do końca swego życia nie był przekonany co do istnienia (nie mówiąc już o możliwości ich zaobserwowania) owych zmarszczek, które naukowcy nazywają falą grawitacyjną. Dziś międzynarodowy zespół LIGO i Virgo oficjalnie potwierdził udaną obserwację trapiących geniusza fal, co jest dokonaniem absolutnie przełomowym. Odkrycie jest dla nas tym ważniejsze, że część zespołu badawczego stanowili Polacy.
Fala grawitacyjna jest zmarszczką czasoprzestrzeni. Ale skąd się bierze? Wbrew pozorom jest to całkiem proste. Jak wie każdy wnikliwy uczeń w gimnazjum, po wrzuceniu kamyka do stawu na tafli wody tworzą się fale. Z falą grawitacyjną jest całkiem podobnie, tyle że zamiast kamyka musi dojść do potężnego kosmicznego zamieszania.
Ponad 1300 osób pracujących w międzynarodowym zespole LIGO-Virgo obserwowało i analizowało taki kosmiczny dramat, czego efektem jest ich dzisiejsze odkrycie. Naukowcy badali dwie czarne dziury o masach trzydziestokrotnie przewyższających masę Słońca, które od kilku miliardów lat orbitowały wokół siebie, stopniowo zmniejszając dzielący je dystans. Kiedy wreszcie doszło do ich zderzenia, nastąpiło najbardziej energetyczne zjawisko znane ludzkości. Jasność wybuchu była 100 razy jaśniejsza niż jasność Wszechświata.
Tak intensywne zjawisko było obserwowane po raz pierwszy, a jego konsekwencją jest to, że zespół LIGO-Virgo uchwycił interferencję potwierdzającą istnienie fali grawitacyjnej, która (zgodnie z założeniami Einsteina) dotarła do Ziemi z prędkością światła.