Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Nauka

Tamy na Dachu Świata

Chińskie eksperymenty z rzekami grożą katastrofą

Tama Trzech Przełomów na rzece Jangcy Tama Trzech Przełomów na rzece Jangcy Imaginechina / Corbis
Chiny w pogoni za energią wodną grodzą największe rzeki w Azji – Mekong i Brahmaputrę. Robiąc to, ryzykują dużo więcej niż tylko konflikt z sąsiednimi krajami.
Mekong. Chińczycy grodzą rzekę kolejnymi tamami bez konsultacji z innymi państwami, przez które płynie.Jason South/Fairfax Media/Getty Images Mekong. Chińczycy grodzą rzekę kolejnymi tamami bez konsultacji z innymi państwami, przez które płynie.

Nie ma drugiej rzeki równie mocno związanej z historią, kulturą i życiem Tybetańczyków co Yarlung Tsangpo. Jej źródła znajdują się u podnóża świętej góry Kajlas, o której brytyjski podróżnik Colin Thubron pisał, że „jest inna niż wszystkie góry w Himalajach (…) czczona przez jedną piątą ludzkości góra uważana jest za pierwowzór wszystkiego, co żyje: ludzi, zwierząt, roślin”.

Wody Yarlung Tsangpo ciągną się z zachodu na wschód Wyżyny Tybetańskiej przez niemal 3 tys. km, po czym gwałtownie skręcają na południe, w stronę granicy z Indiami. Po jej przekroczeniu Yarlung Tsangpo staje się już Brahmaputrą. Dalej łącząc się z Gangesem, tworzy największą deltę rzeczną na świecie, z ujściem w Zatoce Bengalskiej. 

Do niedawna Brahmaputra była ostatnią nieujarzmioną i swobodnie płynącą rzeką w tym rejonie świata. Wszystko się zmieniło, kiedy w listopadzie 2014 r. – w Zangmu, blisko granicy z Indiami – Chiny uruchomiły hydroelektrownię zdolną wyprodukować ponad 500 megawatów (MW) energii. Konstrukcja liczy niemal 400 m długości i 116 m wysokości i już na etapie planowania stała się powodem dyplomatycznego spięcia między Chinami a Indiami. Mimo że Zangmu jest elektrownią przepływową i nie wymaga tworzenia zalewów, rząd w New Delhi poczuł się zaniepokojony, że sąsiad z północy chce położyć rękę na tej życiodajnej arterii.

Wielkie energetyczne plany

To jednak dopiero początek wielkiej bitwy o Brahmaputrę. Komunistyczna Partia Chin w ramach 11. edycji wielkiego planu pięcioletniego przewiduje budowę kolejnych tam: Jiacha (o mocy 360 MW) i Jiexu (510 MW).

Polityka 18.2016 (3057) z dnia 26.04.2016; Nauka; s. 70
Oryginalny tytuł tekstu: "Tamy na Dachu Świata"
Reklama