Kosmiczna burza w gromadzie Abell
W kosmosie pada deszcz! Badacze po raz pierwszy zaobserwowali, jak wielka czarna dziura pochłania materię
Milion lat świetlnych od nas, w znanej i często obserwowanej gromadzie galaktyk Abell 2597, w jej centralnej i największej galaktyce, zauważono deszcz materii opadający na centralną supermasywną czarną dziurę. Dokonał tego zespół astronomów z Uniwersytetu Yale, pracujący przy teleskopie ALMA w Chile.
Odkrycie uznano za ważne i opisało je renomowane czasopismo „Nature” w jednym z ostatnich wydań. Od lat wiadomo, że praktycznie wszystkie galaktyki mają w swoich centrach ogromne czarne dziury o masach od milionów do miliardów mas Słońca. Nie do końca wiadomo, jak takie gigantyczne twory powstają, faktem jest jednak, że supermasywnych czarnych dziur jest niemal tyle, ile galaktyk na niebie.
Taka ogromna czarna dziura zasysa rozgrzaną materię pochodzącą głównie z galaktycznego halo (otoczki galaktycznej), która następnie, po zbliżeniu się, przybiera formę ogromnego dysku materialnego krążącego wokół. Nazywa się to dyskiem akrecyjnym, w którym materia krążąc, rozgrzewa się do ogromnych temperatur. Z niego dziura się pożywia.
Często dyski osiągają ogromne rozmiary (większe od rozmiarów Układu Słonecznego) i wielką temperaturę, czyniąc całą galaktykę aktywną, czyli przejawiającą właśnie wzmożoną aktywność centralnej czarnej dziury (dla porównania – czarna dziura leżąca w centrum naszej Galaktyki, czyli tzw źródło Sagittarius A*, ma niecałe cztery miliony mas Słońca, a więc jest stosunkowo mała, i okres największej aktywności, czyli pochłaniania materii, już w jej przypadku dawno minął. Jest w poobiedniej drzemce).
Czyli do tej pory scenariusz był w miarę poznany. Supermasywne czarne dziury zasysają z dysku akrecyjnego bardzo rozgrzaną materię (gaz i pył) i czynią to w miarę stabilnie.
Teraz jednak badacze z Yale zauważyli w największej galaktyce gromady Abell coś niezwykłego.