Osoby czytające wydania polityki

Wiarygodność w czasach niepewności

Wypróbuj za 11,90 zł!

Subskrybuj
Nauka

Bardzo twardy brexit

Wielka Brytania oddzieliła się od Europy już 400 tys. lat temu

Siedem Sióstr, malownicze angielskie klify widziane z Seaford Head w East Sussex Siedem Sióstr, malownicze angielskie klify widziane z Seaford Head w East Sussex Ruth Tomlinson / Getty Images
Wielka Brytania po raz pierwszy oddzieliła się od Europy ponad 400 tys. lat temu w wyniku nagłego wydarzenia o skali i gwałtowności przypominającej biblijny kataklizm.
Alabastrowe Wybrzeże klifowe w Normandii w okolicy francuskiego miasteczka EtretatFrancis Cormon/Getty Images Alabastrowe Wybrzeże klifowe w Normandii w okolicy francuskiego miasteczka Etretat

Z geologicznego punktu widzenia Brytania (tzn. Anglia, Walia i Szkocja, ale bez Irlandii) jest integralną częścią Europy i przez wiele ostatnich milionów lat stanowiła półwysep mocno przycumowany do naszego kontynentu. Widać to dobrze na mapach geologicznych, które pokazują, że wielkie struktury tektoniczne przechodzą między Francją a Anglią przez kanał La Manche, jakby go w ogóle nie było. W szczególności dotyczy to tzw. antykliny Weald-Artois, której północna część jest po stronie angielskiej (Weald), a południowa – po francuskiej (Artois). Antyklina to fałd wzniesiony ku górze, z jądrem, gdzie warstwy są najwyżej, i dwoma skrzydłami, gdzie opadają w dół. Kopuła Weald-Artois uformowana została podczas orogenezy alpejskiej (między późnym oligocenem a środkowym miocenem, mniej więcej od 30 do 15 mln lat temu), w wyniku naprężeń skorupy ziemskiej związanych z napieraniem Afryki na Europę. Ten potężny i wyniosły początkowo wał mocno związał Anglię z resztą kontynentu.

Antyklina – jako wygięta ku górze – szybko zaczyna podlegać erozji, głównie w obrębie najwyżej wzniesionych skał jądra, i tam też odsłania z czasem coraz głębiej położone warstwy. Jeśli wyżej leżą warstwy twardsze, a niżej miększe, wówczas erodowane jądro silnie się obniża, a skrzydła pozostają wyniesione i dochodzi do tzw. odwrócenia morfologii – tam gdzie warstwy znajdowały się najwyżej, powstaje głęboka niecka. Tak było z antykliną Weald-Artois, której najmłodsze warstwy stanowiły dość odporne na wietrzenie białe wapienie późnokredowe, a pod nimi zalegały głównie iły oraz piaski środkowej i dolnej kredy i najwyższej jury.

Dlatego jeszcze przed ostatnią epoką lodową skrzydła tej antykliny utworzyły długie pasma wzgórz, szerokie na ok. 30 km, a między nimi powstał obszar silnie obniżony – odtąd te wzniesione skrzydła (dobrze widoczne w Anglii jako tzw.

Polityka 24.2017 (3114) z dnia 12.06.2017; Nauka; s. 72
Oryginalny tytuł tekstu: "Bardzo twardy brexit"
Reklama