Twoja „Polityka”. Jest nam po drodze. Każdego dnia.

Pierwszy miesiąc tylko 11,90 zł!

Subskrybuj
Nauka

Nie/prawda, że

Przegląd odkryć i przykryć

Antarktyka: zero ludzi i 20 mln par pingwinów, ptaków wyjątkowo wrażliwych na zmiany klimatu. Antarktyka: zero ludzi i 20 mln par pingwinów, ptaków wyjątkowo wrażliwych na zmiany klimatu. Wolfgang Kaehler/LightRocket / Getty Images
Jak odróżnić fakty naukowe od alternatywnych? Agitację od popularyzacji? Jak dostrzec to, co istotne? Oto nasz sceptyczny przegląd odkryć i przykryć.
Prekrokodyle w czasach kryzysu pożywiały się roślinami.Dorling Kindersley/BEW Prekrokodyle w czasach kryzysu pożywiały się roślinami.

/ klimatyczne anomalie

Lód ruszył na Południu

Do 2014 r. powierzchnia lodowa Antarktyki systematycznie rosła, wbrew intuicji karmionej doniesieniami o globalnym ociepleniu. Szokują więc wyniki pomiarów satelitarnych z ostatnich 40 lat ogłoszone w amerykańskim piśmie naukowym PNAS: pokrywa lodowa Antarktyki zaczęła maleć, i to w tempie wielokrotnie szybszym niż ubytek lodu w Arktyce. Jeszcze bardziej szokuje szybkość zmian – w ciągu trzech lat zniknęło ponad 2 mln km kw. (powierzchnia odpowiadająca siedmiu Polskom). Naukowcy nie znają przyczyn tej zmiany ani jej gwałtowności, nie są w stanie też ocenić, na ile trwała jest zmiana trendu i czy niewielki przyrost pokrywy w 2018 r. oznacza koniec trzyletniej anomalii, czy sam jest anomalią? Podkreślają, że Antarktyka zasadniczo różni się od Arktyki, a klimat to system złożony i na konkretne procesy, jak zachowanie lodu, wpływ mają bardzo odległe często geograficznie zjawiska. Szczęśliwie rosnąca ilość danych i to w ujęciu historycznym umożliwia coraz precyzyjniejsze wyjaśnianie związków przyczynowo-skutkowych między np. ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, jak ostatnie fale upałów w Europie, a zmianami klimatycznymi. Jest więc szansa, że poznamy przyczyny zmian pokrywy lodowej, zanim zniknie.

***

/ fałszywe mniemania

Inteligencja nie chroni przed kłamstwem

Psychologowie wiedzą dobrze, że informacja może się wydawać bardziej prawdziwa tylko dlatego, że ją kiedyś słyszeliśmy. Dlatego powtarzane kłamstwo może być odbierane jako prawda. Czy osoby „rozumujące szybciej” i bardziej intuicyjnie łatwiej ulegają powtarzanym kłamstwom niż ludzie „przeżuwający” informacje, czyli preferujący nastawienie analityczne? W tym celu przeprowadzono siedem eksperymentów, każdy z udziałem co najmniej 199 osób.

Polityka 28.2019 (3218) z dnia 09.07.2019; Nauka; s. 55
Oryginalny tytuł tekstu: "Nie/prawda, że"
Reklama