W jednym z 19 kurhanów w Diewicy pod Woroneżem pochowano w połowie IV w. p.n.e. cztery uzbrojone Scytyjki – ogłosili pod koniec 2019 r. rosyjscy archeolodzy. Według naukowców właśnie koczowniczki ze wschodnioeuropejskich stepów były pierwowzorem antycznego mitu o Amazonkach. W przeciwieństwie jednak do postawnej łuczniczki z królestwa Urartu, która VI w. p.n.e. zginęła od ran bitewnych i została pochowana we wsi Sznoch na Wyżynie Armeńskiej, Scytyjki spod Woroneża nie zmarły gwałtowną śmiercią – jedna dożyła sędziwego wieku 50 lat, i nie pochowano ich w jednym czasie.
Groty strzał, włócznie i nóż miały zapewne dlatego, że dbały o stada i ludzi, gdy mężczyźni wojowali z dala od obozowisk. Znaleziono przy nich także uważane za „kobiece” atrybuty: pojemnik na pachnidła, lusterko i biżuterię. A na głowie seniorki – stroik. W Grecji taka ozdoba w kształcie rozszerzającego się kosza z owocami lub kwiatami zwana była kalatosem i kojarzono ją z boginią urodzaju i płodności Demeter.
Wywyższone
Na nawiązanie nakrycia głowy z Diewicy do greckiego wzorca mogą wskazywać motywy roślinne na układających się w pasy złotych aplikacjach oraz zawieszki w kształcie amfor. Kto wie, może 50-latka była kapłanką scytyjskiej odmiany kultu Demeter? Bez wątpliwości można powiedzieć, że u mających kontakty z Grecją Scytów kalatos musiał być oznaką wysokiej pozycji, a może i funkcji kultowych, bo to nie pierwsze takie znalezisko.
Podobny, wraz z welonem ze złotymi aplikacjami w kształcie Gorgony, miała kobieta pochowana w bardzo bogatym kurhanie w Ryżanówce na Ukrainie. Ponieważ jej strój zdobiły aplikacje z wizerunkami tańczących Menad i Satyra, badacze twierdzą, że mogła być kapłanką scytyjskiego kultu boga wina Dionizosa. Wiadomo też, że była jedynie towarzyszką wojownika zmarłego ok.