Osoby czytające wydania polityki

Wiarygodność w czasach niepewności

Wypróbuj za 11,90 zł!

Subskrybuj
Nauka

Pancerne i elastyczne

Pancerne żółwie. Przetrwają chyba w każdych warunkach

Żyjący na Seszelach żółw olbrzymi (Aldabrachelys gigantea) ma podobne rozmiary jak żółwie słoniowe z Galapagos. Żyjący na Seszelach żółw olbrzymi (Aldabrachelys gigantea) ma podobne rozmiary jak żółwie słoniowe z Galapagos. Getty Images
Przetrwały oziębienia i ocieplenia klimatu, wybuchy wulkanów i upadek meteorytu. Nawet obecnie, jeśli uzyskują odpowiednią pomoc, niektóre gatunki żółwi potrafią zawrócić znad krawędzi zagłady i odżyć na nowo.
Żółwie  słoniowe (Chelonoidis nigra hoodensis) z wyspy Espańola archipelagu Galapagos.Flickr CC by 2.0 Żółwie słoniowe (Chelonoidis nigra hoodensis) z wyspy Espańola archipelagu Galapagos.

To, że „żółwi playboy” wreszcie wrócił do domu, opisywano niemal na całym świecie. Choć przeżył już ponad 100 lat i spłodził blisko 800 dzieci, to jurności nadal mu nie brakuje. BBC, które przygotowało o nim materiał, zakończyło go życzeniami: „Smacznego śniadania, Diego. Uratowałeś gatunek”.

Jeszcze bowiem 60 lat temu na świecie żyło ledwie 14 żółwi słoniowych z wyspy Espańola. Ten niewielki skrawek lądu, liczący marne 60 km kw., jest częścią rozrzuconego wokół równika na Pacyfiku archipelagu Galapagos. To tu, we wrześniu 1835 r., wylądował młody Karol Darwin. Obserwacje zwierząt na oddalonych o blisko 1000 km od najbliższego kontynentu wyspach doprowadziły do krystalizacji w jego głowie teorii ewolucji drogą doboru naturalnego. Kluczem miało być badanie grupy ptaków z grupy łuszczaków, zwanych dziś ziębami Darwina. Choć były do siebie bardzo podobne i wyglądały na blisko spokrewnione, to znacznie różniły się kształtem dziobów i stylem życia.

Darwin doszedł do wniosku, że te kilkanaście gatunków zięb z Galapagos musiało powstać z paru osobników jednego gatunku, które przybyły tu kiedyś z Ameryki Południowej. W nowym miejscu zróżnicowały się, dostosowując się poprzez serie drobnych zmian do rozmaitych lokalnych warunków. Ten właśnie proces miał być sednem ewolucji drogą doboru naturalnego.

Wygryzły je kozy

Nieco w tle za sławą zięb Darwina trzymały się żółwie słoniowe. A one przecież też były inspiracją do powstania teorii ewolucji drogą doboru naturalnego. Nawet nazwa wysp, Galapagos, pochodzi od hiszpańskiego słowa galápago, czyli żółw. Bo też te gady były najbardziej spektakularnymi zwierzętami na archipelagu. Z długością dochodzącą do 1,5 m, ponadmetrową wysokością i co najmniej 200-kilogramową wagą plasują się w grupie jednych z największych żółwi świata.

Polityka 28.2020 (3269) z dnia 07.07.2020; Nauka i cywilizacja; s. 62
Oryginalny tytuł tekstu: "Pancerne i elastyczne"
Reklama