Osoby czytające wydania polityki

Wiarygodność w czasach niepewności

Wypróbuj za 11,90 zł!

Subskrybuj
Nauka

Umysł zjednoczony

Umysł ucieleśniony

Pojęcie „ucieleśnionego umysłu” pojawiło się w filozofii po raz pierwszy za sprawą francuskich fenomenologów pod koniec pierwszej połowy XX w. Pojęcie „ucieleśnionego umysłu” pojawiło się w filozofii po raz pierwszy za sprawą francuskich fenomenologów pod koniec pierwszej połowy XX w. Getty Images
Współczesne odkrycia prowadzą do odrzucenia koncepcji człowieka jako opakowania dla skomplikowanego komputera. Okazuje się bowiem, że to opakowanie jest nie mniej ważne niż sam komputer.
Antonio Damasio uważa, że popędy biologiczne, stany ciała oraz emocje są niezbędnymi elementami podejmowania decyzji i racjonalnego myślenia.Patrick Landmann/SPL/EAST NEWS Antonio Damasio uważa, że popędy biologiczne, stany ciała oraz emocje są niezbędnymi elementami podejmowania decyzji i racjonalnego myślenia.

Nie sposób przecenić wkładu Kartezjusza w rozwój nowożytnej filozofii i nauki. Jego poglądy kształtują nasze dzisiejsze zachowania nawet w tak prozaicznych, a jednocześnie niezwykle istotnych kwestiach, jak dostosowywanie się do zaleceń związanych z ograniczaniem rozprzestrzeniania się pandemii Covid-19. Wykazał to niedawno kognitywista Heng Li z Southwest University w Chinach. Podzielił on badanych mieszkańców Wuhanu na dwie grupy, z których jedna zapoznawała się z tekstem przekonującym do kartezjańskiego dualistycznego rozumienia ciała i umysłu, a druga z nowoczesnym, opartym na wynikach badań poglądem głoszącym, że umysł i ciało stanowią jedność, ściśle na siebie oddziałując.

Następnie uczestnicy eksperymentów wypełniali kwestionariusz, w którym deklarowali swój stosunek do zaleceń sanitarnych, takich jak noszenie maseczek czy zachowywanie dystansu społecznego. Okazało się, że ci, którzy zostali poddani tej, stosunkowo niewielkiej, indoktrynacji kartezjańskim sposobem rozumienia świata, byli znacząco mniej skłonni wypełniać zalecenia służb epidemiologicznych w porównaniu z drugą grupą. W kolejnym eksperymencie, w którym Li podobnie indoktrynował swoich badanych, zamiast kwestionariusza zaoferował im drobne upominki. I w tym wypadku okazało się, że nastawieni dualistycznie częściej wybierali długopisy, podczas gdy przekonani o jedności ciała i umysłu chętniej sięgali po maseczki.

Te zaskakujące różnice wynikają z tego, że dualiści często traktują swoje ciało jedynie jako opakowanie dla umysłu, który stanowi emanację ich istnienia. Uważają, że organizm biologiczny, nawet jeśli uszkodzony, nie jest w stanie zagrozić ich umysłowi. Zapewne dlatego dualiści bardziej nonszalancko podchodzą do troski o własne zdrowie i bezpieczeństwo. Zwolennicy przekonania o jedności ciała i umysłu poważniej traktują wszelkie zagrożenia i starają się im zapobiec.

Polityka 50.2021 (3342) z dnia 07.12.2021; Nauka i cywilizacja; s. 60
Oryginalny tytuł tekstu: "Umysł zjednoczony"
Reklama