W 1860 r. Karol Darwin napisał: „widok piór w pawim ogonie, ilekroć na nie patrzę, przyprawia mnie o mdłości”. Brytyjskiemu przyrodnikowi, jednemu z ojców teorii ewolucji, chodziło o to, że powstanie pawiego ogona trudno wytłumaczyć, jeśli skupić się na użyteczności czy selekcji naturalnej rozumianej jako droga ku sprawności. I rzeczywiście, o ile cechy takie, jak szybkość, siła czy wytrzymałość, łatwo interpretować w nurcie klasycznego wyścigu zbrojeń, o tyle kosztowny, nieporęczny i jaskrawy ogon wymyka się uproszczonemu rozumieniu ewolucyjnych zależności. I bardzo dobrze, bo to uproszczone pojmowanie procesów kształtujących życie na Ziemi jest niekompletne, a w wielu kontekstach wręcz błędne.
Sam Darwin również zdał sobie z tego sprawę i kilka lat po wyznaniu dotyczącym ogona pawia wydał publikację „The Descent of Man, and Selection in Relation to Sex” („O pochodzeniu człowieka”), w której zebrał swoje spostrzeżenia dotyczące m.in. mechanizmów doboru płciowego. Tym samym zbliżył się do zrozumienia genezy i sensowności takich cech jak strojny ogon pawia. Z całą pewnością nie rozstrzygnął jednak kluczowych kwestii raz na zawsze. Rozmowa na temat „krzykliwych dodatków”, ryzykownych zachowań oraz niepraktycznych – wydawałoby się – rozwiązań w przyrodzie dopiero nabierała tempa. Tempa, które napędza dyskusję również współcześnie.
Hipoteza upośledzenia
Przykłady „zbędnych”, kosztownych cech oraz zachowań w świecie zwierząt, nad którymi od dekad głowią się badacze, wykraczają znacząco poza ogon pawia. Do grupy tej zaliczają się np. poroże jeleniowatych (które przecież jest ciężkie, spowalnia bieg i utrudnia ucieczkę), śpiew ptaków (demaskuje lokalizację, przyciąga uwagę drapieżników) czy jaskrawe ubarwienie (nie pozwala pozostać niezauważonym).