Życie to zarazek, a zarazek to życie
Życie to zarazek, a zarazek to życie. Jak Ludwik Pasteur dokonał swojego odkrycia
W pierwszej połowie XIX w. badania nad pochodzeniem życia nie zaprzątały nikomu głowy. Obowiązywał niewzruszony pogląd, że żywe twory biologiczne – takie jak larwy na zepsutym mięsie czy pleśń na starym chlebie – powstają spontanicznie z materii nieożywionej. Początek ich istnienia stanowił dla ówczesnych naukowców problem do tego stopnia nierozwiązywalny, że nie warto było się nad nim pochylać.
Również istota epidemii uchodziła za coś tajemniczego. Rozpoznawano je na podstawie objawów, a nie przyczyn, bo z obecności zarazków, którymi zakażali się ludzie, nie zdawano sobie sprawy. Bakteriologia dopiero czekała na swoich odkrywców – z Ludwikiem Pasteurem na czele. Urodzonemu w 1822 r. Francuzowi nie było wcale łatwo skruszyć mur oporu ze strony ówczesnego panteonu uczonych. Pasteur był chemikiem, toteż wśród medyków uchodził za intruza. W jego życiorysie można się zresztą natknąć na więcej przeciwności losu.
Wyostrzone zmysły
Urodził się w biednej rodzinie, w której nie było wykształconych przodków. Nie przesiąkł więc w domu zamiłowaniem do nauki – nie był wybitnym uczniem. Lubił za to malować – portretował rodzinę oraz znajomych. I jak twierdzi większość jego biografów, bez tych wczesnych twórczych zamiłowań nie dokonałby swojego pierwszego – jednego z najrzadziej omawianych – odkryć w dziedzinie chemii, o dalekosiężnych implikacjach. Chodzi o chiralność molekularną, czyli istnienie cząsteczek stanowiących swoje lustrzane odbicie, ale charakteryzujących się bardzo różnymi nieraz właściwościami. Uchwycenie tego zjawiska w kryształach kwasu winowego być może uszłoby uwadze Pasteura, gdyby nie interesowała go litografia – technika, w której rysunek wykonywany jest na kamieniu, a następnie odbijany w formie lustrzanego odbicia na papierze.