Kraken, a raczej XBB.1.5. Czy nowa odmiana omikrona jest groźniejsza od poprzednich?

Pojawianie się kolejnych odmian SARS-CoV-2 i rozprzestrzenianie na cały świat nie jest zaskoczeniem i nie zawsze musi oznaczać coś groźnego. Najnowsza wersja omikrona nazywa się XBB.1.5. Media ogłosiły ją najszybszą i najbardziej niebezpieczną. Czy słusznie?

Nazwany omikronem wariant SARS-CoV-2 wykryto pierwszy raz w Botswanie i Afryce Południowej w listopadzie 2021 r. W ekspresowym tempie wyeliminował dominującą deltę i dalej, na drodze mutacji, podlegał zmianom. W ponad rok powstała ogromna liczba jego odmian, ale tylko niektóre zawojowały cały świat. Znakiem rozpoznawczym tej linii ewolucyjnej koronawirusa jest wysoka transmisyjność, która przede wszystkim wynika ze zdolności omijania działania przeciwciał osób, które przeszły infekcje innymi wariantami. Najnowsza odmiana, która ma szansę na globalną karierę, to XBB.1.5. Czy naprawdę jest tak niebezpieczna, jak sugerują nagłówki w mediach?

Najbardziej zakaźna wersja SARS-CoV-2?

XBB.1.5 jest odnogą ewolucyjną gałęzi XBB omikrona, która jest z kolei rezultatem rekombinacji pomiędzy dwoma wersjami podwariantu BA.2: BA.2.10.1 i BA.2.75. Rekombinanty wirusowe powstają, gdy jeden człowiek zostanie zakażony różnymi odmianami patogenu, a w zainfekowanych komórkach dojdzie między nimi do wymiany fragmentów materiału genetycznego. Największe ryzyko takich zdarzeń występuje u osób z obniżoną odpornością, u których wirus potrafi niekiedy przetrwać całe miesiące. Z pewnością jest też wyższe na obecnym etapie pandemii, gdy w tym samym czasie i przestrzeni współwystępuje dużo rozmaitych odmian wysoce transmisyjnego omikrona. Jak słusznie zauważył Vaughn Cooper, profesor biologii ewolucyjnej na uniwersytecie w Pittsburghu, odgałęzienie XBB nie powstało, ponieważ ludzie byli zaszczepieni, ale dlatego, że częściej niż w przeszłości dochodzi do infekcji wieloma odmianami wirusa w tym samym czasie.

covid-19

omikron

Piotr Rzymski

profesor nauk medycznych i nauk o zdrowiu, wykładowca Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, biolog środowiskowy i medyczny, współautor kilkuset publikacji naukowych, wykładowca i popularyzator nauki. Dyrektor Naukowy międzynarodowej sieci badawczej Universal Scientific Education and Research Network (USERN), ekspert unijnej Agencji Wykonawczej ds. Badań Naukowych (REA), ekspert zewnętrzny WHO ds. toksyn sinicowych, sekretarz Polskiego Towarzystwa Limnologicznego. Stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej i MNiSW. Nagrodzony tytułem Lider Roku 2021 w Ochronie Zdrowia w kategorii Zdrowie Publiczne. Zdobywca Nagrody Głównej w konkursie Popularyzator Nauki. Od 2020 r. klasyfikowany w rankingu 2 proc. najlepiej cytowanych naukowców na świecie opracowywanym przez Uniwersytet Stanforda i wydawnictwo Elsevier. Od 1998 r. jeździ po świecie na koncerty The Rolling Stones. Kolekcjoner płyt gramofonowych, człowiek lasu i gór, od lat otoczony przez przygarnięte koty.

Rozwiń