Wara od gawry
Wara od gawry! Ile niedźwiedzi jest w Bieszczadach? I jak żyć z nimi w zgodzie
KRZYSZTOF POTACZAŁA: – Media donoszą, że w Bieszczadach żyje ok. 100–150 albo jeszcze więcej niedźwiedzi. Skąd te różnice?
BARTOSZ PIRGA: – Cykliczne badania i wyniki monitoringu sugerują, że różnice są niewielkie – wskazują pewien zakres liczebności. Prawdziwe niezgodności dotyczą tzw. oszacowań w konfrontacji z wiedzą naukową i najczęściej wynikają z sumowania obserwacji podawanych np. przez nadleśnictwa. Zagęszczenia niedźwiedzi wskazywane w 2000 r. w trzech bieszczadzkich nadleśnictwach to 9,1–15,4 osobnika na 100 km kw., podczas gdy zagęszczenie rzędu 6 na 100 km kw. charakteryzuje wysoko produktywne ekosystemy na wybrzeżach Alaski i Syberii.
Co kuriozalne, w listopadzie 2021 r. na stronie GUS w Rzeszowie znalazła się informacja o 311 niedźwiedziach, co przy określonym metodami naukowymi zasięgu występowania gatunku wskazywałoby na zagęszczenie 11,51 osobnika na 100 km kw. Obecnie GUS podaje już liczbę 322 niedźwiedzi!
W jaki sposób są liczone?
Najbardziej wiarygodne są analizy genetyczne, tropienie na śniegu oraz wieloletni monitoring populacji w ostojach i miejscach gawrowania. Jedna gawra to nie jeden niedźwiedź. Przyroda jest dynamiczna, niedźwiedzie często zmieniają kryjówki, a czas gawrowania bądź jego brak zależy od wielu czynników.
W 1982 r. z kwestionariusza opracowanego przez prof. Zbigniewa Jakubca wynikało, że w Bieszczadach żyje 70–75 niedźwiedzi. Kolejne dane z lat 2005–10, na podstawie analiz dr. Wojciecha Śmietany wykazały obecność średnio 83 osobników na całkowitym obszarze występowania gatunku wynoszącym 3150 km kw. W latach 2014–17 Instytut Ochrony Przyrody PAN przeprowadził kolejne genetyczne analizy w powiązaniu z rozmieszczeniem przestrzennym niedźwiedzi powodujących tzw.