Dziedzina CHEMIA, laureat 2010

33 lata, adiunkt na Wydziale Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego, odbył kilka staży w Stanach Zjednoczonych. Prowadzi badania w zakresie chemii supramolekularnej – jest to dział chemii organicznej zajmujący się strukturami złożonymi z wielu podjednostek. Jego główny obszar zainteresowań obejmuje syntezę tzw. związków makrocyklicznych – ich cząsteczki zawierają pierścienie zbudowane nawet z kilkudziesięciu atomów. Molekuły takie potrafią zmieniać kształt i wiązać w swoim wnętrzu mniejsze cząsteczki. Mogą znaleźć zastosowanie m.in. w różnego rodzaju urządzeniach molekularnych, jak przełączniki, czujniki czy bramki logiczne. W 2007 r. scharakteryzował pierwszy przełącznik molekularny wykorzystujący zmianę topologii cząsteczki. Cząsteczka przypomina budową wstęgę Möbiusa, której model można otrzymać z paska papieru sklejając jeden koniec z drugim obróconym o 180 stopni. W przeciwieństwie do powstałej w ten sposób jednostronnej wstęgi Möbiusa, cząsteczka otrzymana przez dr. Stępnia może być przekształcona w zwykłą, dwustronną wstęgę bez rozcinania pierścienia. Zjawisko to, tzw. przełączenie topologii, może być kontrolowane na kilka różnych sposobów i powiązane jest ze zmianą barwy związku.