Katarzyna Growiec
Katarzyna Growiec laureatką Nagród Naukowych POLITYKI
Katarzyna Growiec o swojej pracy naukowej:
Moje badania naukowe można umiejscowić w obszarze psychologii społecznej oraz psychologii makrostruktur społecznych. Szczególną uwagę poświęcam w nich zagadnieniu przemian więzi społecznych i wpływowi więzi społecznych na funkcjonowanie ludzi. Interesuję się zróżnicowaniem siły więzi rodzinnych pomiędzy krajami, mechanizmami tworzenia i podtrzymywania więzi społecznych z rodziną i przyjaciółmi oraz tym, jaki wywierają one wpływ na dobrostan ludzi, zaufanie społeczne oraz decyzje o migracjach. W swoich badaniach staram się łączyć perspektywę psychologiczną z socjologiczną i ekonomiczną.
Społeczny sens moich badań należy wiązać z pytaniami: dlaczego polskie społeczeństwo pozostaje nieufne pomimo sukcesu transformacji gospodarczej i ustrojowej; dlaczego w krajach, w których więzi rodzinne są najsilniejsze, ludzie sobie nie ufają, a mimo to są relatywnie szczęśliwi; oraz czy zbyt silne więzi społeczne mogą prowadzić do zachowań korupcyjnych i uprzedzeń wobec obcych. Problemy te są szeroko dyskutowane w prasie popularnej i wiele osób ma o nich wyrobione własne zdanie - tym trudniej jest je badać naukowo.
Mój udział w dyskusji naukowej na powyższe tematy zawiera się w serii opublikowanych przeze mnie artykułów oraz autorskiej książce. W monografii tej [2011] pokazałam, jaka jest specyfika więzi społecznych w polskim społeczeństwie oraz, jaki jest ich wpływ na zaufanie społeczne, zadowolenie z życia Polaków oraz ich tendencje autorytarne. Sformułowałam wniosek, że to silne więzi rodzinne są w dużym stopniu odpowiedzialne za utrzymujące się w Polsce niskie zaufanie społeczne. W pracy napisanej wraz z Jakubem Growcem [2012, Macroeconomic Dynamics] wskazujemy z kolei za pomocą modelu teoretycznego, w jaki sposób deficyty zaufania oraz kapitału społecznego mogą, poprzez wzajemne interakcje, doprowadzić kraj do „pułapki ubóstwa”, uniemożliwiając mu dogonienie pod względem poziomu bogactwa wyżej rozwiniętych gospodarek świata. W innych pracach [2010, European Societies;2011, NBP Working Paper 94] zbadaliśmy natomiast, na przykładzie Europy Środkowo-Wschodniej, empiryczne wzorce wpływu więzi społecznych i zaufania społecznego na zadowolenie z życia.
Odrębnym wątkiem moich badań jest praca nad narzędziami do pomiaru siły więzi rodzinnych oraz tendencji do wchodzenia w relacje społeczne z osobami różnymi od nas (heterofilność). Na ogół dobieramy sobie przyjaciół i znajomych na zasadzie podobieństwa (homofilii) - podoba nam się to, co jest podobne do nas. Są jednak wśród nas tacy, którzy cenią to, co inne - np. innowatorzy. Dotychczasowe narzędzia do pomiaru siły więzi rodzinnych i heterofilności były niewystarczające, aby móc rzetelnie zbadać związek więzi społecznych ze zmiennymi osobowościowymi. Uzyskane właśnie przeze mnie wyniki potwierdzają np., że silne więzi rodzinne są pozytywnie skorelowane z przekonaniem, że narodowość to zespół cech uwarunkowanych genetycznie (esencjalizm biologiczny), a heterofilność prowadzi do mniejszych uprzedzeń wobec osób innej narodowości i łączy się z większą otwartością na doświadczenie.
W moich pracach opublikowanych wraz ze współautorami: Davidem Cairnsem i Jimem Smythem [2012, Journal of Youth Studies; w druku British Journal of Sociology of Education, w druku Journal of Ethnic and Migration Studies]zidentyfikowaliśmy natomiast związek między decyzjami młodych ludzi o migracji a klasą społeczną, z której pochodzą. Nasze badania empiryczne przeprowadzone w Portugalii i Irlandii pokazały, że kryzys ekonomiczny w różnym stopniu wpływa na zachowanie młodych ludzi, w zależności od ich pochodzenia i kierunku studiów. Choć wiele spośród badanych młodych osób miało intencje wyjazdu za granicę, niewielu jednak ją zrealizowało – zaskakująco często z powodu niewystarczających zasobów kapitału społecznego i ograniczających więzi rodzinnych.
Dr Katarzyna Growiec jest świetną popularyzatorką nauki, czego dowodem liczne publikacje w JA-MY-ONI - Poradnikach Psychologicznych POLITYKI.