Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo (PGNiG) i Gazprom zawarły umowę kończącą spór dotyczący cen gazu importowanego do Polski w ramach kontraktu jamalskiego. Przypomnijmy: PGNiG rok temu zażądał od rosyjskiej strony renegocjacji tzw. formuły cenowej, czyli wzoru, według którego wyliczana są bieżące ceny gazu. Formuła ta – narzucona przez Rosjan w 2006 roku – była bardzo dla nas niekorzystna. W efekcie płaciliśmy za rosyjski gaz najdrożej w całej UE.
Początkowo Rosjanie odmawiali rozmów o renegocjacji kontraktu, dlatego sprawa trafiła do Trybunału Arbitrażowego w Sztokholmie, który zgodnie z zapisami polsko-rosyjskiej umowy władny jest rozstrzygać sporne kwestie. Ostatnio jednak Gazprom sygnalizował gotowość polubownego załatwienia sporu. Czuł, że jego pozycja słabnie, bo Komisja Europejska z coraz większą niecierpliwością patrzy na próby wykorzystywania gazu jako broni ekonomicznej i rozgrywania spraw cenowych między poszczególnymi krajami - faworyzowania jednych a karania innych.
Upokarzające warunki z 2006 r.
Także inni europejscy odbiorcy gazu występowali do sądów arbitrażowych, które wydawały dla Rosjan niekorzystne rozstrzygnięcia. Gazprom ma coraz większe kłopoty ze zbytem swojego surowca, bo dekoniunktura w europejskiej gospodarce znacznie obniżyła popyt na paliwo, a rynek europejski jest dla tej firmy kluczowy. Tylko na nim zarabia, bo administracyjnie utrzymywane przez Kreml ceny na rynku wewnętrznym sprawiają, że u siebie musi dokładać do interesu.
Przedmiot sporu, czyli niekorzystna formuła cenowa, została narzucona przez Gazprom w chwili gdy wygasł tzw. mały kontrakt gazowy i była groźba, że zabraknie nam błękitnego paliwa.