Dom przyjazny środowisku

Sezon budowlany zaczął się w tym roku wcześnie, pogoda sprzyja inwestorom i wykonawcom. Do budowania zachęcają również stabilne ceny materiałów i robocizny, które od 5 lat niewiele się zmieniają, a w ubiegłym roku nawet nieco spadły. Materiały staniały średnio o 2,3 proc. (w porównaniu z grudniem 2012 r.), roboty – o 1,6 proc. (według wydawnictwa Sekocenbud, które analizuje ceny na rynku budowlanym). Także w tym roku zmiany cen są nieznaczne. Pozwala to mieć nadzieję, że ostateczne koszty budowy niewiele będą się różniły od przewidzianych w kosztorysie i uniknie się przykrych niespodzianek. Dotychczas zdarzały się one często: z badań serwisu Oferteo.pl wynika, że ponad połowa inwestorów, którzy zbudowali sobie dom w ostatnich latach, przekroczyła kosztorysowe wydatki o więcej niż 10 proc. W tym 2,5 proc. zapłaciło kwotę dwa razy większą od planowanej. Od stycznia inaczej Obecny sezon jest jednak wyjątkowy z innego powodu. 1 stycznia weszły w życie przepisy, które zmieniają warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać powstające budynki. A dokładnie – zmieniają tę ich część, która dotyczy zapotrzebowania budynków na energię do ogrzewania, podgrzewania wody i do wentylacji. Występując o pozwolenie na budowę domu, trzeba teraz przedstawić projekt, który spełnia następujące dwa warunki: • zapotrzebowanie na tzw. nieodnawialną energię pierwotną nie może przekroczyć nowego, obniżonego ze 142,9 do 120 kWh na metr kw. rocznie, maksymalnego wskaźnika (oznaczonego literami EP), • przez ściany, stropodachy, okna i drzwi nie może uciekać więcej ciepła niż pozwalają obecne, niższe współczynniki przenikania ciepła U . Wymaganie, żeby spełnione zostały obydwa warunki, jest niezwykle ważne: poprzednio wystarczyło, że dopełniono jeden. W praktyce oznaczało to, że można było zbudować dom z kiepsko zaizolowanymi ścianami, dachem, podłogą – prawdziwego pożeracza energii, ale jeśli ogrzewano go kotłem na drewno, które zaliczane jest do odnawialnych źródeł energii, wskaźnik EP nie został przekroczony. Obecnie projektanci i inwestorzy muszą zadbać i o dobrą izolację skorupy domu, i o system ogrzewania, który oszczędnie korzysta z energii. Budującego własny dom interesuje, ile go będzie kosztowało ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody. Nie powie mu tego wskaźnik EP, który, przypomnijmy, określa zapotrzebowanie na energię nieodnawialną, a nie rzeczywiście zużywaną. Dla właściciela domu najważniejszy jest tzw. wskaźnik EK: pokazuje on zapotrzebowanie na energię końcową, czyli tę, którą trzeba dostarczyć i za którą się płaci. W świadectwach energetycznych (od 5 lat musi je mieć każdy nowo postawiony całoroczny dom) wskaźnik EK znajduje się na drugim miejscu. Na pierwszym jest wskaźnik EP – wielkość umowna, obliczana na potrzeby ochrony środowiska. Powstaje ona z pomnożenia zapotrzebowania na energię końcową EK przez współczynnik szkodliwości ekologicznej poszczególnych paliw. Taki sam dla gazu i dla węgla (w obydwu przypadkach wynosi 1,1), chociaż to piece na węgiel są głównymi sprawcy smogu w wielu miastach. Najniższy jest dla biomasy (0,2), odnawialnego źródła energii. Przypomnijmy, że wprowadzone z początkiem roku zmiany warunków technicznych zostały wymuszone unijną dyrektywą (2010/31/UE). Zobowiązuje ona kraje członkowskie, żeby wszystkie budynki stawiane po 2020 r. miały „niemal zerowe zapotrzebowanie na energię”. W polskich przepisach zmiany rozłożone zostały na trzy etapy: następne wejdą w życie 1 stycznia 2017 r. i 1 stycznia 2021 r.   Za „niemal zerowe” uznano przy tym zapotrzebowanie na energię na poziomie aż 70 kWh na metr kw. rocznie. – Takie zapisy to ośmieszanie państwa. Dla siebie ludzie budują zwykle domy lepsze, niż wymagają normy. Dlatego w budownictwie indywidualnym nie ma większego znaczenia, że przepisy są nieracjonalne. Ale bardzo ważne są w budownictwie na sprzedaż – ocenia audytor Ludomir Duda. – Mniejsze wymagania oznaczają niższe koszty budowy, a dewelopera nie obchodzi, jak wysokie rachunki za energię będą potem płacić kupujący mieszkania. Nieracjonalnie niski standard energetyczny pokazuje, jak silne jest lobby deweloperskie. Ile więcej wydamy? Autorzy polskich przepisów budowlanych są przy tym mistrzami w komplikowaniu wszystkiego, co się da. Przykładem mogą być świadectwa energetyczne. W innych krajach określają one klasę energetyczną budynku i wiadomo, że ten z literą A jest najlepszy. W naszych świadectwach znalazł się tzw. suwak, którego wskazania nic laikowi nie mówią. Trzeba je rozszyfrowywać, najlepiej przy pomocy fachowca. Zapotrzebowanie domu na energię można porównać do informacji, ile paliwa zużywa samochód, podstawowej dla zmotoryzowanych. Tymczasem zainteresowanie świadectwami energetycznymi jest umiarkowane. – Pyta o nie tylko połowa kupujących. Po części dlatego, że dla przeciętnego człowieka są mało czytelne – uważa Jarosław Mikołaj Skoczeń z agencji nieruchomości Emmerson. W ubiegłym roku w byłym resorcie transportu i budownictwa przygotowywano projekt rozporządzenia, zgodnie z którym świadectwa miały informować o rzeczywistym zapotrzebowaniu budynku na energię. Rezultatów jednak nie widać, rozporządzenia nadal nie ma. W katalogach powinny być tylko projekty domów dostosowanych do nowych wymagań, trud zgłębiania wskaźników i robienia obliczeń spada więc głównie na architektów. Serwis Oferteo.pl szacuje, że gotowe projekty kupowane są przez dwie trzecie budujących. Przed zakupem warto jednak sprawdzić, czy architekt dołączył do opisu oświadczenie, że nowe warunki zostały spełnione. Projekt kupiony przed 1 stycznia br. trzeba na ogół adaptować. Oczywiście nie dotyczy to domów energooszczędnych, które z nawiązką spełniają obecne wymagania. Adaptację zleca się uprawnionemu projektantowi. Zmiany wprowadzane są zresztą we wszystkich gotowych projektach, bo trzeba je dostosować do położenia i kształtu działki, do strefy klimatycznej. Adaptacja to na ogół wydatek