Stress test – ocena stabilności finansowej banków

Bank może być tani albo drogi, godny zaufania albo nie. Przygotowanie instytucji finansowych na wypadek ostrych kryzysów próbuje się dziś mierzyć za pomocą stress testów. Stały się modne i są coraz bardziej wyrafinowane.

Polityka

Rosja oficjalnie wypowiedziała wojnę Ukrainie. Inwestorzy na gwałt wycofują kapitał z krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Z dnia na dzień złoty, forint czy rumuński lej słabną po kilkanaście procent, a ceny rządowych obligacji pikują. Panika ogarnia przedsiębiorców i konsumentów. Ci pierwsi rezygnują z inwestycji, drudzy drastycznie ograniczają wydatki. Dochodzi do załamania PKB, spadku cen nieruchomości, a w konsekwencji długotrwałej recesji... Czy to tylko scenariusz filmu z gatunku political fiction?

Niestety nie, choć na razie jego realizacja wydaje się nieprawdopodobna. Takie wydarzenia miały już jednak miejsce w historii i mogą się powtórzyć. Dlatego nadzór finansowy musi wiedzieć, czy banki będą w stanie przetrzymać tego rodzaju kataklizm i zachowają zdolność do wypłaty oszczędności, nawet w sytuacji załamania koniunktury i odpływu kapitału. To naprawdę ważne, bo gdy nadchodzi kryzys, to banki, które w czasach prosperity uzbierały zbyt mało pieniędzy, upadają.

Testowy przewrót kopernikański

Do oceny stabilności finansowej banków w sytuacjach kryzysowych służą tzw. testy warunków skrajnych (stress testy). Głównym ich celem jest sprawdzenie, czy bank będzie miał wystarczająco dużo kapitału, żeby przetrwać finansową burzę. Po raz pierwszy stress testy pojawiły się na początku lat 90. w USA. Na przełomie lat 80./90. XX w. w Stanach Zjednoczonych bankrutowały kolejne instytucje oszczędnościowo-kredytowe. Miały zbyt mało kapitału, by pokryć straty wynikłe z załamania rynku nieruchomości w części amerykańskich miast. Jedną z takich instytucji był CityFed Financial Corporation z New Jersey, którego aktywa warte były 9,8 mld dol.