Osoby czytające wydania polityki

„Polityka”. Największy tygodnik w Polsce.

Wiarygodność w czasach niepewności.

Subskrybuj z rabatem
Społeczeństwo

Kto smaruje, temu smakuje

Masło czy oliwa?

Sos holenderski Sos holenderski Pat LaCroix/Getty Images / FPM
Nasz kontynent dzieli się na strefę masła i strefę oliwy. My żyjemy w obszarze maślanym.
Co dobrego za stołem?Marek Raczkowski/Polityka Co dobrego za stołem?

Północna Europa – od francuskiej Bretanii, przez Belgię, Holandię, Danię, Niemcy, Polskę, aż po Rosję – to kraina masła i wódki. Południowa zaś część kontynentu jest obszarem opanowanym przez oliwę i wino. A podział ten to nie tylko różne kuchnie, których smak czuć na języku, a zapach w nozdrzach, lecz także odrębne obyczaje i przede wszystkim różne charaktery mieszkańców. Zwolennicy masła (czasem nawet smalcu) i mocnych alkoholi bywają dość ponurzy, a ich uczty i zabawy są najczęściej gwałtowne i – zdarza się, że kończą się utratą świadomości uczestników. Miłośnicy oliwy oraz wina są zdecydowanie radośniejsi i podczas ucztowania tłuką raczej zastawę (na szczęście) niż siebie nawzajem. Na obyczaje te – moim zdaniem – szczególny wpływ ma dieta.

A mogło być zupełnie inaczej. Pierwsze masło bowiem pojawiło się nie w mroźnych krajach północy, lecz zupełnie gdzie indziej. Cztery tysiące lat temu scytyjscy wojownicy, pędząc na podbój sąsiednich plemion, do siodeł mieli przytroczone bukłaki pełne mleka. Po długiej jeździe okazało się, że zamiast mleka w skórzanych workach znaleźli gaszący pragnienie płyn – maślankę, oraz gęsty, pachnący i tłusty krem. To było masło, które uznano za boski dar! Smarowano więc nim posągi bóstw i używano w kuchniach kapłanów, a także władców.

Tłuszcz ten szybko podbił świat. Używali go Egipcjanie, Grecy, Rzymianie i dzięki nim sposób produkcji masła dotarł także na północ Europy. Mieszkańcy basenu Morza Śródziemnego woleli jednak stosować w kuchniach znaną im od niepamiętnych czasów oliwę. Masło zaś na stałe wpisali do swoich jadłospisów pochodzący z chłodniejszych rejonów kontynentu barbarzyńcy, czyli mieszkańcy Wysp Brytyjskich, Skandynawowie, Germanie i Słowianie. I tak pozostało do dziś.

Nie tak dawno temu świat obiegła sensacyjna wiadomość: w Irlandii na torfowisku w prowincji Leinster odnaleziono dębową beczkę pełną masła, mającego wedle wstępnych szacunków około trzech tysięcy lat.

Polityka 33.2013 (2920) z dnia 11.08.2013; Ludzie i Style; s. 105
Oryginalny tytuł tekstu: "Kto smaruje, temu smakuje"
Reklama