Katalończycy oskarżają Madryt o stosowanie wobec nich metod rodem z epoki dyktatora Francisco Franco.
Rząd Hiszpanii uznał szykowane w Katalonii na 1 października referendum niepodległościowe za sprzeczne z konstytucją, więc nielegalne. Spór ciągnie się od dawna. Za walką o referendum kryje się rosnące poczucie, że oba narody: Kastylijczycy i Katalończycy nie są w stanie się zrozumieć i porozumieć tak, by żyć wspólnie w jednym państwie. Dla wielu Katalończyków jest to nie tylko kwestia praw obywatelskich, ale także tożsamości i godności indywidualnej i zbiorowej. W pilotażowym referendum w 2014 r. prawie 85 proc. oddało głos za niepodległym państwem katalońskim, ale frekwencja była poniżej 50 proc. Teraz spór dramatycznie się zaostrzył. Prawicowy rząd centralny wysłał do Katalonii urzędników państwowych i państwową policję, aby nie dopuścić do głosowania. Doszło do zatrzymań osób zaangażowanych w organizację referendum, zablokowania kont rządu autonomicznego (Generalitat), zamknięcia portali z informacjami, gdzie głosować, konfiskat urn i kart wyborczych.
Niepodległościowcy mówią o pełzającej likwidacji autonomii. Na demonstracje przeciwko referendum zjechała do Barcelony skrajna prawica falangistowska. Na wiecach protestacyjnych gromadzących tysiące Katalończyków słychać porównania polityki Madrytu do metod dyktatury Franco, tępiącej język, kulturę i tożsamość Katalończyków. Władze autonomii zapowiedziały, że zaraz po oficjalnym ogłoszeniu wyników, jeśli opcja „Si” (tak) zdobędzie większość, ogłoszą niepodległość Katalonii. Lecz po Barcelonie krążą plotki, że gdyby aresztowano rząd autonomiczny, niepodległość zostanie jednostronnie ogłoszona jeszcze przed referendum.