Co działa, a co nie działa w terapii

Jak, szukając pomocy lub sposobów poprawy jakości życia, odsiać ziarna od plew, odróżnić metody efektywne od niedziałających, a czasem wręcz niebezpiecznych.

Artykuł ukazał się w „Ja My Oni” tom 20. „Psychoterapia. Dla kogo, u kogo”. Poradnik dostępny w Polityce Cyfrowej i w naszym sklepie internetowym.

***

W 1959 r. amerykański psycholog Robert A. Harper opisał 36 różnych metod psychoterapeutycznych. W 1981 r. Raymond J. Corsini, autor słowników i encyklopedii psychologicznych, zidentyfikował ich 338. W 1986 r. amerykański psychiatra T. Byram Karasu doliczył się 460. Jeśli do metod psychoterapeutycznych doliczyć inne techniki pracy psychologicznej, oferowane przez wzrastające zastępy wspomagaczy rozwoju osobistego, ich liczba idzie już zapewne w tysiące.

Czy ta ekspansja wynika z gwałtownego rozwoju psychologii? Z pewnością nie. Problemy, jakie analizują psycholodzy naukowcy, w niewielkim stopniu przekładają się na konkretne techniki pracy terapeutycznej. Na następnych stronach tego wydania obszerniej przedstawiamy cztery systemy – psychoterapię poznawczo-behawioralną, psychodynamiczną, systemową oraz Gestalt. Uchodzą one za w miarę skuteczne i odwołują się do wiedzy naukowej, ale nawet w ich przypadku badania rezultatów są stosunkowo nieliczne, a wyniki – niejednoznaczne. Analizy te zresztą zwykle przeprowadzali zwolennicy danej szkoły i nie podlegały one replikacji, są więc mało wiarygodne. Efektywność niektórych technik psychoterapii poznawczo-behawioralnej została potwierdzona, jednak tylko w odniesieniu do leczenia problemów stosunkowo prostych – to, że przy użyciu tych technik można zredukować lęk przed lataniem samolotem, nie oznacza, że da się nimi wyleczyć człowieka doświadczającego na co dzień dotkliwego niepokoju.