Od stycznia byli czołowi politycy PiS, którzy w grudniu 2007 r. rozstali się z partią, założyli pięć stowarzyszeń ze wspólną w nazwie rzymską końcówką „dwudziesty pierwszy wiek”. W kolejności powstały: Dolny Śląsk XXI – z Michałem Kazimierzem Ujazdowskim jako liderem; Mazowsze XXI – z Pawłem Zalewskim; Ziemia Łódzka XXI – z Piotrem Krzywickim, Śląsk XXI – z Jerzym Polaczkiem oraz Pomorze XXI z Jarosławem Sellinem. Następna może pokazać się Małopolska XXI. Należy spodziewać się, że do wakacji podobne stowarzyszenia będą działać w każdym województwie.
Na starcie zaznaczają autonomiczność bytów i regionalne misje na swoich samorządowych szczeblach. Podkreślają brak zainteresowania tworzeniem scentralizowanych struktur, a już, nie daj Boże, przekształceniem ich w partię. Ale bez złudzeń: za tą kurtyną rodzi się nowa formacja polityczna. Dla kogo groźna? – Przedsięwzięcie, które ma charakter ogólnopolski, a przynajmniej obejmuje już w tej chwili kilka województw, jest wyraźnie nastawione na tworzenie politycznej konkurencji wobec PiS – mówił jasno Jarosław Kaczyński działaczom swojej partii z Dolnego Śląska na lutowym spotkaniu w Świdnicy. Dolny Śląsk to matecznik buntowników, a z samej Świdnicy przystąpił do nich m.in. Ryszard Wawryniewicz, wicestarosta, były poseł PiS.
Na razie wystartował portal Polska XXI.pl. Pomysłodawcami byli Ujazdowski, Rafał Dutkiewicz – prezydent Wrocławia i Rafał Matyja – politolog, uważany za twórcę pisowskiej koncepcji IV RP. Dołączył do nich Jan Rokita. Na początek zaproponowali debatę ustrojową – wnioski z zamieszczonej na internetowej witrynie Ankiety Konstytucyjnej mają przedstawić jesienią w raporcie. – Wierzymy, iż szyta jest formacja na miarę XXL, największa, która powstanie na gruzach obecnej koncepcji PiS – mówi z patosem wrocławski działacz partii Kaczyńskich, który nie zdecydował się jeszcze na rzucenie legitymacji.