Żadne Koło Polskie – ani w parlamencie pruskim, ani w austriackim, ani w rosyjskim – nie przebiło się do świadomości kolejnych polskich pokoleń. Do naszej wyobraźni trafiają, jak się zdaje, tylko powstania – tym wyżej cenione, im więcej przyniosły trupów. Koła Polskie zawsze taki konkurs przegrywały. Cóż zaś dopiero Koło petersburskie – istniejące z łaski zaborcy najsroższego, działające najkrócej, a idące od klęski do klęski.
Koło Polskie w Dumie powstało w wyniku rewolucji 1905 r., nieprawdą jest jednak, że rewolucja ta zaczęła się od petersburskiej tzw. krwawej niedzieli. Już dwa miesiące wcześniej, 13 listopada 1904 r., miała miejsce w Warszawie na placu Grzybowskim zbrojna demonstracja Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). I również przed krwawą niedzielą, 25 grudnia 1904 r., pojawił się ukaz cara Mikołaja II o „demokratyzacji porządku państwowego”. Owszem, trzeba było petersburskiej masakry, by 16 lutego 1905 r. car zlecił ministrowi spraw wewnętrznych Aleksandrowi Bułyginowi opracowanie ordynacji do Dumy oraz by 30 października wydał – jak wtedy pisano: w przestrachu – słynny Manifest, zapowiadający zwołanie Dumy.
Do historycznych wyborów do petersburskiej Dumy, 3 maja 1906 r., społeczeństwo Królestwa Polskiego było nieźle przygotowane. Od 1897 r. działało, w tym czasie nielegalne, Stronnictwo Demokratyczno-Narodowe (SD-N, Narodowa Demokracja). W 1903 r., w tzw. programie październikowym, odeszło ono od programu niepodległościowego, stawiając w jego miejsce „wydobycie ze swego narodu jak największych sił”. Z kolei w marcu 1904 r. zawiązało się grono, z którego niebawem powstało konserwatywne Stronnictwo Polityki Realnej. Na koniec, w grudniu 1904 r., pojawiła się grupa liberalna i postpozytywistyczna, nazwana wkrótce Związkiem Postępowo-Demokratycznym (Postępową Demokracją, pedecją).