Nazwa cinkciarz na określenie osoby handlującej walutą pojawiła się dopiero w końcu lat 60., kiedy coraz liczniejszym zachodnim turystom wypadało zaproponować w języku Szekspira korzystniejszą niż po oficjalnym kursie wymianę na złote dolarów, marek, koron. Termin ten ostatecznie wyparł wcześniejsze, funkcjonujące od okupacji, określenia mobilnych kantorów wymiany (czarnogiełdziarze, waluciarze, koniki). Nie ulega bowiem wątpliwości, że to lata wojny były fundamentem przyszłego nieoficjalnego rynku walutowego w PRL. Wskutek olbrzymiej inflacji i słabości okupacyjnej waluty (tzw. młynarek) większość dużych transakcji realizowano w dolarowych banknotach lub monetach (od ich kursów często zaczynają się zapisy w prowadzonych wtedy dziennikach!).
Zabrzmi to może paradoksalnie, ale wojna, skutecznie mieszając w społecznym i gospodarczym tyglu, zdemokratyzowała dolara, na 50 lat wyprowadzając prywatny obrót walutą na ulicę, do bram, knajp, prywatnych mieszkań. Jeszcze w latach 50. waluciarze z największym stażem z nostalgią wspominali czasy, kiedy okolice warszawskiego placu Napoleona (dziś Powstańców Warszawy) stanowiły dewizowe centrum okupowanej Europy.
Również po wojnie waluciarze mieli pełne ręce pracy i również wtedy nie było to zajęcie bezstresowe. Zwłaszcza od rozpoczęcia w 1947 r. tzw. bitwy o handel, kiedy przewidujący swój rychły koniec prywatni przedsiębiorcy zaczęli inwestować w trwalsze walory, co błyskawicznie wywołało kontrakcję władz – do obozów pracy powędrowało niemało czarnogiełdziarzy i ich klientów. Ustawy walutowe z października 1950 r. w ogóle zakazały posiadania obcych walut, za nielegalny handel nimi mogła grozić nawet kara śmierci. Zawodowych waluciarzy nie było to w stanie powstrzymać. Tym bardziej że choć wyroki śmierci zapadały, z zasady nie były wykonywane.