Velke Slemence (Nagy Szelmenc) – wzdłuż asfaltowej, dziurawej szosy stoją jednopiętrowe najczęściej domy. Kraniec Unii Europejskiej, kraniec świata. Przerzucony przez szosę rdzewiejący szlaban pomalowany w słowackie barwy zmusza, by się zatrzymać. Nieco dalej drugi szlaban, kilkadziesiąt metrów obok wysoka wieżyczka wartownicza. Droga nie kończy się, wiedzie dalej, widać niskie, szare budynki należącej do Ukrainy części wsi. Widać, ale przekroczyć granicy nie można – podróż z jednego krańca Slemenec na drugi to dziś wielogodzinna, objazdowa wyprawa.
Dom zmienia adres
Tuż obok szlabanu stoi dom Pétera Lizáka. Zbudowali go Węgrzy z dziada pradziada, dla których ta ziemia była ojczyzną w ramach monarchii austro-węgierskiej. Podlegała Budapesztowi przez kilkaset lat, do przegranej wojny w 1918 r. Dwa lata później pokonane Węgry podpisały traktat, w którym godziły się z jej utratą.
Dom Lizáków wybudowany na początku lat 20. stał się już częścią niepodległej Czechosłowacji. Kiedy Péter Lizák przyszedł na świat w 1940 r., dom znajdował się znowu w granicach Węgier. Czechosłowacji nie było na mapie Europy. W 1938 r., tuż po tym, jak Praga oddała Sudety Niemcom, o te ziemie upomniał się Budapeszt. Występujący jako arbitrzy ministrowie spraw zagranicznych III Rzeszy i Włoch, Joachim von Ribbentrop i Galeazzo Ciano, przyznali je Węgrom.
Zanim mały Péter poszedł do szkoły, jego dom przez dwa miesiące stanowił część sowieckiej Ukrainy. W czasie wojny Stalin co prawda obiecywał, że Czechosłowacja zostanie odbudowana w granicach sprzed Monachium, jednak gdy jego wojska zajęły w 1944 r. Ruś Podkarpacką, urządził farsę, którą nazwał „prawem mieszkańców do samostanowienia”. Pod bagnetami czerwonoarmistów mieszkający tam Ukraińcy i Węgrzy opowiedzieli się za przyłączeniem do ZSRR.