Archiwum Polityki

Na stole i pod stołem

Piętnaście lat temu rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu, które uruchomiły proces zmian ustrojowych w Polsce. Ale najważniejsze decyzje zapadły, zanim jeszcze delegaci stron opozycyjnej i rządowej zajęli miejsca przy historycznym dziś meblu.

6 lutego 1989 r. było zimno. Wiał przenikliwy wiatr, a w dodatku sala Instytutu Socjologii UW, w której zebrała się delegacja strony solidarnościowo-opozycyjnej zmierzająca na inauguracyjne posiedzenie Okrągłego Stołu, była niedogrzana. Nieopodal przed Pałacem Namiestnikowskim stał tłum zwolenników Solidarności.

Poufne negocjacje w sprawie spotkania przedstawicieli władzy i opozycji przy Okrągłym Stole zaczęły się jeszcze latem 1988 r. W sierpniu przez kraj przetoczyła się fala strajków, których uczestnicy domagali się przywrócenia zdelegalizowanej w stanie wojennym Solidarności. Władze, przerażone rozwojem sytuacji, szukały jakiegoś rozwiązania. Wyjściem mogło być podjęcie rozmów z Lechem Wałęsą i innymi przedstawicielami solidarnościowej opozycji. Do pierwszego spotkania ministra spraw wewnętrznych gen. Kiszczaka z Wałęsą, w obecności bp. Jerzego Dąbrowskiego i zastępcy członka Biura Politycznego i Sekretariatu KC Stanisława Cioska, doszło 31 sierpnia.

Wedle przygotowanej 3 września przez Wydział Polityczno-Organizacyjny KC PZPR informacji, odbiór tego spotkania przez członków partii był negatywny. Aparat partyjny czuł się zagrożony, zwłaszcza perspektywą legalizacji Solidarności. W tej sprawie gen. Wojciech Jaruzelski nie podjął jednak jeszcze wówczas decyzji. W rozmowie ze swym doradcą politycznym Wiesławem Górnickim, która miała miejsce 12 września 1988 r., informował go, że opozycja zaostrzyła swe stanowisko. Jacek Kuroń oświadczył: „Jeśli zarejestrują nas, upadną w ciągu roku; jeśli nie zarejestrują – upadną w ciągu miesiąca”. Gen. Jaruzelski zastanawiał się też, co zrobić, jeśli na „zalążkowym Okrągłym Stole”, jak określał rozmowy przygotowawcze, opozycja wystąpi z bezdyskusyjnym postulatem rejestracji Solidarności.

Polityka 6.2004 (2438) z dnia 07.02.2004; Historia; s. 66
Reklama