Archiwum Polityki

Wojna pójdzie bokiem

Wrzesień 1939 r. kojarzy się dzisiaj przede wszystkim z wybuchem wojny. W tym właśnie roku redakcja „Kuriera Warszawskiego” poprosiła grupę wybitnych pisarzy, by zabawili się w przepowiednie – jaka będzie Polska za lat dwadzieścia, czyli w roku 1959.

Redakcja tak uzasadniła postawione pytanie: „Zdajemy sobie z tego sprawę, że okres 20 lat naprzód połączony jest z wieloma niedogodnościami. Jest to bowiem okres zbyt daleki, aby można rozważania swe oprzeć na trzeźwej kalkulacji (...), zbyt bliski zaś, aby nie bacząc na otaczającą nas rzeczywistość popuścić całkowicie wodze czarodziejskiej baśni. Wyznaczając ten okres lat dwudziestu chcieliśmy po prostu, aby beletryści nasi wybitni, śmiało w przyszłość spoglądając, nie uciekali doszczętnie w kuszącą krainę bajki”. A oto jakie były pisarskie wizje roku 1959.

Ferdynand Ossendowski:

„...W sercu przeogromnej, prześwietnej stolicy, z gruzów, ze śmietnisk wyłoniła się piastowska twierdza odnowiona i uświetniona. W uścisku jej ramion z ulgą odetchnęły stare kamieniczki dawnych wójtów sławnych, burmistrzów i mieszczan rodowitych. Nad kilkoma lotniskami krążą samoloty. (...) Na praskim brzegu Wisły, gdzie niegdyś ciągnęły się chaty, wyrosły nowe gmachy towarzystw żeglugowych, składów, chłodni, elewatorów, a białe, niebieskie i czarne kadłuby statków prują wartki prąd rzeki uregulowanej i ujętej w granicach stolicy w sztywne, kamienne wybrzeże w typie szerokiego bulwaru. Na peryferiach i w dzielnicach fabrycznych usunięte zostały beznadziejne czarne, brudne, do śmietnisk lub kostnic podobne czynszowe kamienice robotnicze, a na ich podwalinach lśnią szybami ukwieconych okien tanie mieszkania w domach współczesnych”.

Wacław Grubiński

zaopatrzył wypowiedź uwagą: „Łatwiej by mi było odpowiedzieć, co będzie za 120 lat, czyli w 2059 roku. Dlaczego? Ponieważ łatwiej być prorokiem niż politykiem. Z tego właśnie powodu roi się na świecie od proroków po kawiarniach i tak mało jest polityków na stanowiskach mężów stanu.

Polityka 36.2003 (2417) z dnia 06.09.2003; Historia; s. 68
Reklama