Europa wyszła z II wojny światowej zniszczona i podzielona. Jednym z głównych problemów powojennej Europy była kwestia Niemiec. Już od 1946 r. współpraca czterech mocarstw okupujących Niemcy nie układa się najlepiej. W czerwcu 1948 r. Stalin wprowadził blokadę Berlina, co doprowadziło do poważnego kryzysu zimnowojennego; w 1949 r. powstały dwa państwa niemieckie.
Nieufni Francuzi
Wydarzenia w Niemczech ze szczególną uwagą obserwowane były we Francji. W pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej Francuzi, pomni tego, że w poprzednich siedemdziesięciu latach zostali trzykrotnie najechani przez swojego wschodniego sąsiada, próbowali narzucić Niemcom bardzo twarde warunki. Francja de Gaulle’a domagała się maksymalnego osłabienia Niemiec, ale polityka ta nie znalazła uznania w oczach zachodnich sojuszników Francji. Zjednoczenie Europy nie byłoby możliwe bez aktywnego zaangażowania Francji, której przyszło odegrać rolę promotora europejskich inicjatyw. Wielka Brytania, chociaż pozytywnie wypowiadała się o zjednoczeniu Europy, sama w tym procesie nie chciała uczestniczyć. Państwa Beneluksu były zbyt słabe, aby ich głos mógł się poważnie liczyć. „Pierwszym krokiem w kierunku odtworzenia rodziny europejskiej powinno być stowarzyszenie Niemiec i Francji” – powiedział Winston Churchill w Zurychu już we wrześniu 1946 r., ale zmiana w stosunku Francuzów do Niemców nastąpi dwa lata później, pod wpływem blokady Berlina, gdy wielu Francuzów uzna, że nie Niemcy, lecz Związek Radziecki zagraża Europie.
Blokada Berlina zbiegła się w czasie ze zmianą rządu nad Sekwaną. Ministrem spraw zagranicznych został przedstawiciel chadeckiej partii MRP Robert Schuman. Ten urodzony w Luksemburgu polityk w czasie I wojny światowej był żołnierzem niemieckim i dopiero w wieku 32 lat został Francuzem.