Archiwum Polityki

Pięćset lat fatalnej reputacji

Ja... Wandal?! Plakietkę z takim właśnie epitetem dałem sobie jednak z oporami przypiąć. Dr Marie-Louise von Plessen, kurator wystawy „Prawdziwa historia Wandali”, odbywającej się w szwedzkiej miejscowości Varnamo, zdołała mnie bowiem przekonać, że właśnie z nią łatwiej będzie mi już na progu pozbyć się uprzedzeń i przesądów w stosunku do tego plemienia. Na początku naszej ery opuścić miało tereny dzisiejszej południowej Szwecji, przewędrowało na południe i opanowało basen Morza Śródziemnego przyczyniając się do upadku Imperium Rzymskiego.

Encyklopedia Powszechna PWN tak mówi o Wandalach: „... lud wschodniogerm. przybyły ze Skandynawii, w I–IV w. zajmowali tereny nad górną Odrą i Dunajem; w V w. pod naporem Gotów wyruszyli na zach., wtargnęli na Płw. Pirenejski i osiedlili się w pd. Hiszpanii (zw. później Andaluzją); 429 pod wodzą Genzeryka podbili pn. Afrykę i założyli państwo; stąd opanowali Korsykę, Sardynię, Baleary i część Sycylii; 455 zdobyli i zniszczyli Rzym (stąd wandalizm), rozbili flotę rzym.; 533 534 państwo ich zniszczone przez Belizariusza”.

Czy Varnamo, senne miasteczko z kilkutysięczną ludnością, w którym rząd szwedzki zamierza teraz budować Museum Vandalorum, dało początek tej historii? Czy dzisiejsi Szwedzi wywodzą się od Wandali? Czy wypada się przyznawać do takich przodków? Jak najbardziej, zapewnia prof. Pontus Hulten, jedna z czołowych osobistości szwedzkiego świata nauki i kultury, były dyrektor Instytutu Szwedzkiego. – Przede wszystkim – stwierdza – Wandale nie byli wandalami. Ponieważ nie zostawili po sobie własnej historii, inni zrobili im gębę.

„Mało jest narodów, których czyny spisane zostały wyłącznie przez ich wrogów. Wandalowie są jednym z nich...”, czytamy w katalogu wystawy. Ponadto byli oni arianami, wyznawcami odrzuconego przez Kościół poglądu, że Chrystus Boży nie jest „współistotny” Ojcu, nie posiada w pełni boskiej natury. To też przyczyniało się do złej opinii o Wandalach, kształtowanej przez wieki. W rzeczywistości wnieśli oni wielki wkład do rozwoju cywilizacji europejskiej, co ilustrować ma właśnie wystawa w Varnamo.

Starożytny Rzym zniszczyli nie Wandale, lecz papieże i to dopiero w XV w. Po przezwyciężeniu schizmy i odzyskaniu świętego miasta budowali Stolicę Apostolską, wykorzystując materiał z Forum Romanum, Colosseum, Łaźni Karakalli i innych antycznych budowli do wznoszenia świątyń, m.

Polityka 32.2001 (2310) z dnia 11.08.2001; Świat; s. 42
Reklama