Mogłoby się wydawać pewnym, że tak pracochłonne, wymagające niezwykłego wykształcenia i znajomości wielu języków dzieło, jakim jest tłumaczenie Biblii, wyjdzie spod pióra jezuity. W XVI w. zakon ten stanowił główną intelektualną siłę Kościoła w walce z reformacją i tworzył znaczące ośrodki misyjne. Jednak w środowisku jezuitów w Polsce nie było głębokiego przekonania o potrzebie tłumaczenia Pisma św. Piotr Skarga, kaznodzieja królewski i najbardziej wpływowy jezuita w XVI w. w Rzeczypospolitej, mówił do tych, którzy próbowali zmagać się z jej przekładem: „Nie ciśnijcie się do Biblii, wy, ludzie świeccy; Biblia jest jak kość twarda, a wy, ludzie świeccy, słabe macie zęby; przeto i zęby popsujecie, tego nie ugryziecie”. Jednak potrzeba Pisma św. w języku ojczystym była paląca – walkę z reformacją można było wygrać tylko jednym sposobem – za pomocą słowa, a najlepiej takiego, które byłoby zrozumiałe dla każdego. Broń taka była skuteczna, co udowodnili korzystający z przekładów Biblii na rodzime języki protestanci.
Upowszechnianie języków narodowych w odniesieniu do Biblii stało się możliwe głównie dzięki bardzo odważnym decyzjom soboru trydenckiego, który wskazał na tzw. Wulgatę jako podstawę do tłumaczeń Pisma św. (Od łac. versio vulgata – przekład rozpowszechniony, popularny; przekład Biblii na łacinę z języków oryginałów: hebrajskiego i greki, wykonany przez św. Hieronima na przełomie IV i V w.).
W Rzeczypospolitej do momentu ukazania się Biblii w tzw. tłumaczeniu Jakuba Wujka funkcjonowało wiele translacji. Inicjatywa należała do wyznań protestanckich, które to za przykładem Marcina Lutra i Jana Kalwina pragnęły poprzez upowszechnienie Biblii w językach ojczystych pozyskiwać nowych wyznawców. W Rzeczypospolitej luteranie wydali w 1551 r.