Archiwum Polityki

Berło w pieluchach

Gdy król Maciuś I objął panowanie, usiłował wprowadzić parlament dziecięcy i uczynić kraj sprawiedliwym. Metaforyczna baśń Janusza Korczaka jest przepojona wiarą w szlachetność dzieci, choć również oddaje ich naiwność w zderzeniu ze światem dorosłych. A jak to było naprawdę z dziećmi na tronie?

Przez wieki pełnoletnim w dynastii stawał się 12–13-latek, wraz z pojawieniem się ejakulacji. W średniowieczu 13-latkę i 16-latka uważano za dojrzałych: żeniono i wydawano za mąż w imię racji stanu. I oddawano im władzę. Dziś, w świetle ustaleń psychologicznych, trudno sobie nawet wyobrazić, jakie czyniło to spustoszenie w psychice tych dzieci, wyrostków i podlotków.

Po otruciu cesarza Klaudiusza, 13 października 54 r. gwardia pretorianów obwołała princepsem Nerona. Adoptowany syn Klaudiusza miał wówczas 17 lat. Liczono, że młodziutki cesarz wprowadzi beztroskę do zimnych ze strachu i napięć pałaców rzymskich. Neron bowiem „jako młodziutkie pacholę występował w czasie igrzysk trojańskich z niesłabnącym zapałem i powodzeniem” – jak pisał Swetoniusz wŻywotach cezarów”. „Miły, normalny chłopiec, z którego panowaniem można wiązać duże nadzieje – oto jak widział Nerona przeciętny Rzymianin” – napisał biograf cezarów prof. Aleksander Krawczuk. Rozczarowanie było duże, gdyż młodziutki Neron stał się jednym z najbardziej zwyrodniałych władców rzymskich.

16 maja 218 r. w dziwnych okolicznościach cezarem okrzyknięto w obozie wojskowym kapłana syryjskiego boga słońca Wariusza Avitusa. 14-letniemu chłopcu narzucono purpurowy płaszcz, ogłaszając, że jest synem zamordowanego cesarza Karakalli. Od syryjskiej nazwy kapłana il h ha abal do Avitusa przylgnęło przezwisko Heliogabal.

Syryjskie dziecko dotąd budziło podziw swym wyglądem arcykapłana, w purpurowej szacie wyszywanej złotem i wieńcem z drogich kamieni na głowie. „W rozkwicie młodości był z wyglądu najpiękniejszy ze wszystkich ówczesnych młodzieńców” – napisał historyk Herodian. Teraz wyrośnięty nastolatek znalazł się znienacka w wirze wydarzeń wojny domowej.

Polityka 46.2006 (2580) z dnia 18.11.2006; Historia; s. 80
Reklama