Archiwum Polityki

Pisarze rozmowni

Wywiad to pozornie najprostsza forma dziennikarska: każdy głupi go zrobi, jeśli ma mądrego rozmówcę. Ale naprawdę dobry wywiad jest rzadkością. Bo wywiad jest prawie zawsze „zamiast” – choćby zamiast eseju, rozprawy czy książki.

Do bardziej udanych książek „wywiadowczych” można zaliczyć „Rozmowy na koniec wieku” Katarzyny Janowskiej i Piotra Mucharskiego (chociaż to dziecko telewizji, a dzieci telewizji rzadko są zdrowe). Autorom udało się uciec od naszej codzienności oraz powszechnego biadolenia na temat kondycji polskiej duszy i ciała w okresie Wielkiej Zmiany. A narzekają u nas jednako intelektualiści i ludzie zawodowo bezmyślni. Więc ten unik jest walorem książki – ludzie sztuki, religii, nauki skupili się wokół swojej wiedzy i czucia w czasach, które można zdefiniować jako wrogie skupieniu. Ważne diagnozy na temat polskiej duszy stawia historyk Janusz Tazbir: „Od czasu rozbiorów wpadliśmy w stan narodowej nerwicy, która nas do dnia dzisiejszego nie opuszcza”. Trzecia już książka z serii „Rozmów na koniec wieku” potwierdza niezwykłość tych wywiadów, rzadki u wywiadowców upór w drążeniu tematów. W tym dialogu z przedstawicielami jakże różnych dziedzin udało się uzyskać ten sam poważny ton. A co najważniejsze, ta powaga nie jest nudna.

Inny charakter mają wywiady Gabrieli Łęckiej, którym nadano tytuł „Salon Literacki”. Tytuł perfidny, bo rozbraja oskarżenia, dlaczego ktoś jest, a kogoś pominięto. Autorka rozmawia z pisarzami z różnych generacji (większość tych wywiadów drukowaliśmy wcześniej w „Polityce”). Wisława Szymborska została złapana do rozmowy od razu po Nagrodzie Nobla, wzruszające jest jej przerażenie tym wydarzeniem. Poetów mamy w tym salonie niewielu, chociaż każdy się zgodzi z Szymborską, że „Polska poezja była i jest jedną z lepszych w świecie”. Problem, że poezja jest od prozy o wiele bardziej elitarna, jest też mniej lub bardziej nieprzekładalna, więc niestety to nie poezja, a proza może rozsławiać kulturę kraju w świecie.

Polityka 9.2000 (2234) z dnia 26.02.2000; Kultura; s. 64
Reklama