Archiwum Polityki

Żabie oko

Uczeni z Tokio wyhodowali w naczyniu laboratoryjnym żabie oczy i uszy. Skupiska komórek budujących te organy miały około dwumilimetrową średnicę. Komórki zwierząt i człowieka hoduje się obecnie w tysiącach laboratoriów na całym świecie. Dlaczego akurat te grudki żabiej tkanki trafiły na pierwsze strony gazet?

Odpowiedź tkwi w technice, którą zastosowali Japończycy. Pierwszym krokiem było pobranie z zarodków żaby komórek macierzystych. Komórki te wykazują w hodowli dwie niepowtarzalne cechy. Po pierwsze – chociaż są prawidłowe, a nie nowotworowe – można je rozmnażać w nieskończoność. Po drugie – w odpowiednich warunkach zmieniają się we wszystkie możliwe typy komórek, występujących u dorosłego osobnika. Komórki macierzyste żaby przetrzymywane były w płynie zawierającym (oprócz niezbędnych środków odżywczych) kwas retinowy. Ten związek chemiczny podobny do witaminy A używany jest od dawna w celu różnicowania komórek poza organizmem. Podobnych substancji jest wiele. Występują one w naturze w rozwijających się zarodkach, gdzie tworzą skomplikowany układ sygnałów, kierujących ich rozwojem.

Z zarodków kilku gatunków – myszy, małpy i człowieka – potrafimy już izolować komórki macierzyste. Ukryte w nich możliwości mogą w najbliższym czasie zrewolucjonizować medycynę. Brak specjalizacji i zdolność odnawiania komórek macierzystych stwarzają możliwość produkcji i wymieniania uszkodzonych przez chorobę ludzkich tkanek. Jeśli zostaną one pobrane z zarodków powstałych przez klonowanie, wówczas wytworzą tkanki niczym nie różniące się od tkanek chorego. Przeszczepy takie nie będą odrzucane. Zanim wprowadzi się metodę zwaną „terapeutycznym klonowaniem”, pozostaje jeszcze wiele problemów do pokonania. Część z nich to bariery prawne i etyczne. Trzeba też nauczyć się ściśle kierować różnicowaniem komórek macierzystych poza organizmem.

Wyniki ostatnich badań Japończyków stanowią zapewne ważny krok w tym kierunku. Ten sam zespół opublikował ostatnio doniesienie o wyhodowaniu w naczyniu żabich nerek. Komórki pobrane z wczesnych zarodków zamieniały się w zawiązki nerek pod wpływem czterogodzinnej kąpieli w roztworze kwasu retinowego i białka sygnałowego – aktywiny.

Polityka 6.2000 (2231) z dnia 05.02.2000; Nauka; s. 63
Reklama