Archiwum Polityki

Groźny papież

Z archiwum STASI: polskie MSW o wyborze Karola Wojtyły

Wybór krakowskiego metropolity na papieża 16 października 1978 r. był całkowitym zaskoczeniem. O ile jednak politycy z Zachodu przyjęli decyzję konklawe z zadowoleniem i nadzieją, to ich koledzy ze Wschodu – z zaniepokojeniem czy wręcz ze strachem. Edward Gierek telefonicznie poinformowany przez Stanisława Kanię, miał podobno tylko krzyknąć „O rany boskie!”. Trudno powiedzieć, czy identycznie zareagowali Breżniew, Honecker, Husak lub Żiwkow, pewne jest jednak, że miny mieli dalekie od zachwytu. Zwłaszcza że ich tajne służby, obserwujące z uwagą Watykan, informowały o najbardziej prawdopodobnym wyborze jakiegoś konserwatywnego, nieruchawego politycznie Włocha, nigdy zaś polskiego kardynała. Należy przypuszczać, że po informacje na temat nowego papieża zwrócono się do Warszawy. Możliwe też, że polskie MSW samo rozumiało potrzebę podzielenia się z bratnimi organami informacjami na temat Karola Wojtyły. Niewykluczone, iż prezentowany poniżej tekst jest taką „informacją agencyjną”, skierowaną zarówno do KGB jak STASI. Wskazuje na to chociażby fakt opracowania pierwowzoru dokumentu po rosyjsku, lingua franca krajów „obozu demokracji ludowej”, i dopiero później tłumaczonego na języki narodowe. Nie należy w dokumencie szukać sensacji. Tekst jest interesujący z innego powodu. Co służby polskie uznały za ważne w życiorysie Karola Wojtyły, czym należało podzielić się z Czechami, Niemcami i Bułgarami? Dokument też jasno mówi, czego się najbardziej obawiano i czego oczekiwano. Przechowywany jest w Urzędzie Pełnomocnika Federalnego ds. materiałów Państwowej Służby Bezpieczeństwa byłej NRD (bardziej znanym jako Archiwum Gaucka), w zespole Hauptabteilung XX, jednego z najważniejszych wydziałów STASI zajmującego się zarówno sytuacją w aparacie państwowym, partii, kościele, jak sportem, młodzieżą, kulturą, sztuką czy wreszcie zwalczaniem podziemia politycznego (MfS-HA XX/4-127, k.

Polityka 42.2000 (2267) z dnia 14.10.2000; Społeczeństwo; s. 76
Reklama