Archiwum Polityki

Czujny kanarek

Wciąż brakuje metod, które pozwolą na błyskawiczne zdiagnozowanie stanu naszego zdrowia. Zapewne nie będą one powszechne jutro, ani za rok, już wiadomo, jak mogą działać.

Naukowcom z Massachusetts Institute of Technology udało się zaprząc ludzkie komórki do wykrywania chorobotwórczych bakterii i wirusów, na przykład wywołujących wąglika, dżumę czy SARS. To odkrycie jest medyczną rewelacją – wreszcie stworzono test, który szybko i dokładnie określi, czym człowiek został zainfekowany. To pomoże pacjentom pozbyć się męczących wątpliwości, a lekarzom, w razie potrzeby, podjąć szybkie leczenie.

Namierzyć mikroba

Podstawowym elementem naszego układu immunologicznego są białe krwinki – komórki ewolucyjnie przystosowane do zwalczania wroga, który nas zaatakował. Użyte w nowym teście limfocyty B pełnią w organizmie rolę wywiadowców. Potrafią zdemaskować niebezpieczne drobnoustroje i przyczynić się do ich unicestwienia. Limfocyty B wykrywają chorobotwórcze mikroby dzięki temu, że na ich powierzchni znajdują się tysiące przeciwciał – cząsteczek, które służą do identyfikacji intruza, na przykład bakterii.

Białe krwinki krążą w naszym ciele i „legitymują” napotkane komórki. Te ostatnie muszą pokazać coś w rodzaju dowodu osobistego i jeśli są na zakazanej liście, to limfocyty wszczynają alarm. Ich aktywność ściąga na pomoc „służby porządkowe” organizmu oraz „brygadę antyterrorystyczną” – komórki mające kwalifikacje zabójcy. Oczywiście bakterie i wirusy starają się prześlizgnąć przez tę kontrolę stosując różne sztuczki, ale na szczęście większość zostaje zlikwidowana.

Obserwując ten prawie idealny system ochrony naukowcy zastanawiali się, co by było, gdybyśmy wyizolowali limfocyty z organizmu i zmienili je w precyzyjne czujniki tak, by wysyłały sygnał, gdy zidentyfikują konkretną bakterię, na przykład pałeczkę dżumy. Tą metodą udało się uzyskać superczułe, dokładne i nieomylne biologiczne czujniki, które nazwano CANARY (cellular analysis and notification of antigen risks and yields – sygnalizowanie i analiza zagrożenia antygenem przy użyciu komórek), czyli kanarek.

Polityka 33.2003 (2414) z dnia 16.08.2003; Nauka; s. 64
Reklama