Pierwsze przepowiednie starych Kaszubów, że Kartoszyno zniknie z powierzchni ziemi, krążyły na długo przed tym, zanim ludzkość usłyszała o wybuchach jądrowych. Niecałe pięćdziesiąt lat po wojnie mieszkańcy wsi doczekali się w końcu spełnienia wyroczni. Wszystkie osiemnaście chałup impet nuklearnego socjalizmu zdmuchnął zaraz po wprowadzeniu stanu wojennego.
A mogło być Kartoszyno znanym kurortem na Pomorzu. Stara kaszubska wioska położona nad brzegiem wielkiego Jeziora Żarnowieckiego, otoczona sadami i lasem, przebijała ofertą pobliskie Dębki. Jednak z dwudziestu lat badań wynikało jednoznacznie, że właśnie w tym miejscu powinna stanąć pierwsza w Polsce elektrownia atomowa. Od wczesnych lat 60. zastępy hydrologów, hydrochemików, sejsmologów, meteorologów, fizyków, a nawet demografów szukało właśnie takiego miejsca jak Kartoszyno.
Decyzję o rozpoczęciu w Polsce programu energetyki jądrowej podjęła jeszcze ekipa Gomułki, ale przez kilkanaście lat rządów Gierka projekt się ślimaczył nie wychodząc poza etapy planowania. Kiedy wydawało się, że atomówka podzieli los turbinki Kowalskiego (motoryzacyjny wynalazek polskiego inżyniera zmniejszający zużycie paliwa) i meleksów trzeciej generacji (pojazdy na silniki elektryczne), zaczęła się złota era polskiej energetyki jądrowej; przypadła na czas stanu wojennego.
– Nie było lepszego momentu, żeby rozpocząć budowę – mówi Brygida Styn, jedna z ponad setki wysiedlonych mieszkańców Kartoszyna. – W telewizji wojsko, na ulicach wojsko, nikt z nas nie śmiał się buntować. Organem, który oznajmił mieszkańcom, że będą teraz mieszkać gdzie indziej, była dyrekcja elektrowni w budowie. Pierwsze buldożery wjechały tu zimą, na początku 1982 r.