Archiwum Polityki

Ile wart jest zeszłoroczny śnieg?

Topnieją śniegi Kilimandżaro. Cofają się lodowce Alaski. Niknie lodowa pokrywa Arktyki. Chudnie lądolód zachodniej Antarktydy. Nie brak dowodów, że cywilizacja zafundowała sobie ocieplenie klimatu; ale nie brak też głosów, że przyroda zmierza w przeciwną stronę – ku kolejnej epoce lodowej. Jak jest naprawdę?

W 1876 r. pewien miłośnik alpejskich wędrówek, Włoch o nazwisku Perazzi, przemierzał lodowiec Monte Rosa. Wpadł do szczeliny, ale udało mu się z niej jakoś wydostać. Na dno obsunął się jednak jego plecak i kurtka. Latem 1892 r. górale odnaleźli wytapiającą się z lodu kurtkę.16 lat wędrowała ona we wnętrzu lodowca, pokonując kilometr, zanim wyłoniła się z czoła jęzora lodowcowego.

Ta historyjka, przytoczona przez polskiego glacjologa prof. Jacka Janię w jego książce „Zrozumieć lodowce” (PWN, Warszawa 1996), uświadamia, że lodowce są swego rodzaju archiwum informacji o przeszłości. I jest rzeczą zdumiewającą, jak późno, bo dopiero sto lat po przygodzie Perazziego, nauka zrobiła z tego użytek. W ciągu tego okresu kolejne pokolenia glacjologów pasjonowały się wszystkim – mechanizmem ruchu lodowca, jego narodzinami i śmiercią, budową, kształtem, jego działalnością niszczącą i budującą, wpływem na otoczenie i wieloma jeszcze sprawami – prawie w ogóle nie interesując się informacją, jaką niesie dosłownie każda drobina lodu.

CV śnieżynki

Matką jej jest woda, ale z ustaleniem ojcostwa mogą być problemy. Często jest to ktoś z bliskiej rodziny – na przykład kryształek lodu, nierzadko jednak jakiś przybłęda – ostrokrawędzisty okruch mineralny, pyłek porwany z pustyni lub chmury wulkanicznej, kryształek soli morskiej czy prozaiczny składnik zanieczyszczeń przemysłowych. Prawda bowiem o narodzinach śnieżynki jest taka, że bez obecności tzw. jądra zamarzania woda prawie nie ma szans na przeistoczenie się w postać krystaliczną. „Geny” śnieżynki, zarówno te po ojcu, jak i po matce, przechowują komplet informacji.

Polityka 7.2005 (2491) z dnia 19.02.2005; Nauka; s. 74
Reklama