Mariusz Janicki
Po przesłuchaniu Leszka Millera i Jana Kulczyka proste rezerwy komisji wyczerpują się, z tajnych notatek trudno coś więcej wydusić. Są jeszcze w zanadrzu zeznania prezydenta Kwaśniewskiego, ale trudno tu spodziewać się rewelacji. Pierwsza seria przesłuchań wyraźnie się kończy. Aby wzywać świadków ponownie, trzeba by stworzyć nowe, twórcze hipotezy, zmierzać do podsumowań głównych wątków. Ta herbata słodsza już nie będzie.
Tymczasem komisja ma zasadniczy kłopot z samookreśleniem. Niektórzy jej członkowie, co charakterystyczne, twierdzą, że komisja to w istocie specyficzna sejmowa prokuratura. Jej zadaniem jest zatem nie tyle walka o „naukową” prawdę i wyjaśnienie stanu rzeczy, ale udowodnienie winy. Nie wiadomo też, czy przesłuchania należy traktować analogicznie do przesłuchań prokuratorskich, czy też komisja ma bardziej przypominać sąd.
W takiej sytuacji nie może dziwić, iż pojęcie świadka też jest umowne. Niemal każdy stający przed komisją to potencjalny przestępca, którego procedura każe dla niepoznaki nazywać świadkiem. Nie wzywa się neutralnych świadków, którzy mogliby pomóc komisji coś zrozumieć, coś wyjaśnić. W wezwaniu świadka przed komisję od razu słychać szczęk krat, a pytanie jest jedno: pęknie, wysypie czy się wyłga? Dlatego Jan Kulczyk przyszedł na przesłuchanie z adwokatem, a członkowie komisji, a za nimi prasa, mówią bez skrępowania o „dowodach obciążających” świadka, o tym, że kłamie, próbując „uniknąć odpowiedzialności”. Jest zatem de facto podejrzanym.
W takim stanie rzeczy rośnie znaczenie precyzyjnej prawnej procedury. A z tym od początku jest problem. – Jeśli chodzi o stosowanie przepisów postępowania karnego, działalność komisji oceniam bardzo krytycznie – mówi sędzia Marek Celej.