Archiwum Polityki

Zagubieni w kosmosie

Mimo szczęśliwego lądowania promu „Discovery”, amerykański program podboju kosmosu stanął pod znakiem zapytania. Podnosi się coraz więcej głosów, że największą przeszkodą w jego urzeczywistnieniu jest sama NASA. Dotychczasowa duma Ameryki.

Izolacyjna pianka odpadająca od zewnętrznego zbiornika paliwa zidentyfikowana została już dawno jako główny techniczny problem zagrażający bezpieczeństwu lotów wahadłowców. W rzeczy samej – jej mniejsze lub większe fragmenty odrywały się podczas każdego ze startów i wiele z nich uderzało w ceramiczną osłonę termiczną promu powodując jego pęknięcia i wyszczerbienia, których liczba przekraczała często setkę. Dopóki wahadłowce, pomimo tych uszczerbków, bezpiecznie lądowały, NASA udawała, że nie widzi problemu. Dopiero katastrofa „Columbii” w lutym 2003 r. zmusiła agencję do działań zaradczych. Kiedy inżynierowie NASA przeanalizowali wszystkie możliwe przyczyny odrywania się przy starcie fragmentów izolacji, okazało się, że jest ich ponad 170 i wyeliminowanie wszystkich jest bardzo trudne bądź wręcz niemożliwe bez radykalnej zmiany stosowanej technologii.

Paliwem głównych silników wahadłowca jest ciekły tlen i ciekły wodór, które przechowywane muszą być w bardzo niskiej temperaturze. Stąd konieczność termicznej osłony zbiornika, nie tylko po to, by utrzymać paliwo w stanie ciekłym, lecz również, by zapobiec kondensacji pary wodnej i jej zamarzaniu na powierzchni, co stanowiłoby dla bezpieczeństwa lotów jeszcze większe zagrożenie niż odrywająca się pianka. Izolacja zbiornika stwarza ogromne problemy techniczne, bowiem sam zbiornik zbudowany jest z aluminiowej blachy i w czasie lotu – w wyniku naprężeń spowodowanych oporem powietrza – nieco się odkształca i podlega wibracji. Sama izolacja, grubości około 2,5 cm, na zewnętrznej powierzchni nagrzewa się do wysokiej temperatury, zaś od wewnątrz zachowuje temperaturę ciekłego paliwa (wynoszącą w przypadku wodoru minus 240 st.

Polityka 33.2005 (2517) z dnia 20.08.2005; Społeczeństwo; s. 80
Reklama