Układ z Schengen to porozumienie państw Unii z 1985 r. o utworzeniu europejskiej strefy, w obrębie której, dla ułatwienia podróżowania, zrezygnowano z kontroli paszportowych na wspólnych granicach wewnętrznych. Kodeks graniczny Schengen ustanawia natomiast jednolite zasady kontroli na granicach zewnętrznych i polityki wizowej. Z chwilą przyjęcia Polski do strefy Schengen także my będziemy mogli wewnątrz Unii podróżować bez kontroli paszportów i przekraczać granice w każdym miejscu, nie tylko na wyznaczonych przejściach. Spadnie na nas natomiast obowiązek ściślejszej współpracy w dziedzinie polityki imigracyjnej i bezpieczeństwa.
Do strefy Schengen należą dziś niemal wszystkie państwa starej Unii, z wyjątkiem Wielkiej Brytanii i Irlandii, oraz Norwegia i Islandia, które nie są członkami UE.
Zaledwie kilka dni przed samorozwiązaniem rzutem na taśmę Sejm uchwalił ustawę o Systemie Informacyjnym Schengen i Systemie Informacji Wizowej, która dostosowuje nasze przepisy do układu Schengen. Bez niej wejście do strefy byłoby niemożliwe.
– Sprawdzenie szczelności granic przez ekspertów unijnych odbyło się już dwukrotnie. Spodziewamy się, że ocena będzie pozytywna – mówi płk Andrzej Adamczyk, zastępca dyrektora Zarządu Granicznego Komendy Głównej Straży Granicznej. Czeka nas jeszcze finałowy test.
Wprawdzie ogólnoeuropejski System Informatyczny Schengen drugiej generacji, SIS II – superszczegółowa baza informacji o osobach, pojazdach, dokumentach i przekroczeniach granic na terenie Wspólnoty, a nawet o cechach biometrycznych – nie jest nadal gotowy i nie ruszy z chwilą poszerzenia strefy Schengen, ale nowi jej członkowie będą korzystać z systemu zmodyfikowanego. Końcówki systemu SIS znajdują się już na wszystkich przejściach granicznych i w naszych placówkach konsularnych.