Archiwum Polityki

Betonowi święci

Lidia Amejko, Żywoty świętych osiedlowych, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2007, s. 230

„Żywoty świętych osiedlowych” to druga, po nominowanym do nagrody Nike zbiorze opowiadań „Głośne historie” (2003), książka wrocławskiej pisarki i dramatopisarki Lidii Amejko, która znana jest przede wszystkim jako autorka słuchowisk („Gdy rozum śpi, włącza się automatyczna sekretarka. Rzecz o gadaniu”) oraz dramatów („Farrago”, „Przemiana 1999” – oba zrealizowane w Teatrze Telewizji). Stylizowane na „Złotą legendę” Jakuba de Voragine’a „Żywoty świętych osiedlowych” są opowieścią o mieszkańcach osobliwego mikrokosmosu, jakim jest anonimowe blokowisko. Stworzony przez Boga z byle jak pacniętych resztek betonowej brei świat jest tworem ułomnym – całkowicie spoza planu stworzenia, nie ujętym w ramy Boskiej myśli. Tym razem Wielki Budowniczy okazał się po prostu Wielkim Partaczem. Brak formy i niedookreślenie prowadzi mieszkańców do buntu przeciwko nieodpowiedzialnemu Stwórcy. Samodzielnie poszukując tożsamości i punktu odniesienia, wpadają oni na zaskakujący pomysł, aby ich dość przeciętne życiorysy ująć w formę legendy – formę niegdyś zastrzeżoną wyłącznie dla świętych i bohaterów. W przeciwieństwie jednak do dawnych, te nowe betonowe legendy na prośbę samych bohaterów wolne są od literackiej kreacji.

Tak powstaje osiedlowa hagiografia, opowieść o dziwnym miejscu, w którym telewizor jest narzędziem zbawienia, sklepowa kasa źródłem mistycznych przeżyć, żal i frustrację zamyka się w słoikach. W tej na wpół sennej rzeczywistości świat żywych swobodnie miesza się ze światem umarłych, sacrum z profanum, zaś czas biegnie raz koliście, raz liniowo, zatrzymuje się w miejscu, a nawet zawraca.

Polityka 44.2007 (2627) z dnia 03.11.2007; Kultura; s. 68
Reklama