Nauka/Foto tygodnia 2010

Foto tygodnia z 2011 r. »

Vanessa Ruta/University of Lausanne W mózgu muszki owocówki. Uczeni podali muszce odpowiedni feromon i prześledzili, jak pod jego wpływem aktywowały się poszczególne partie neuronów: sensorycznych (kolor niebieski), węchowych (kolor różowy) oraz ruchowych (kolor czerwony).

Steve Simpson/University of Bristol Apogon piżamka. Ryba koralowa z południowego Pacyfiku. Nieokresowe skoki temperatury wywołane prądem El Nino powodują poważny uszczerbek w tamtejszym planktonie, przez co spada populacja młodych osobników tych ryb.

Gary Meek/Georgia Institute of Technology Elektronika przyszłości - chip stworzony w ramach programu budowy elektroniki dla NASA, odpornej na niskie temperatury i wysoką radiację . Wykorzystano w nim, jako półprzewodnik, mieszankę krzemowo-germanową. Chip jest też szybszy i bardziej elast yczny.

Jhala Yadvendradev/Wildlife Institute of India W Petersburgu rozpoczyna się Tiger Summit - ogólnoświatowy szczyt ekspertów tygrysich. Jest o czym radzić, ponieważ w warunkach naturalnych żyje na świecie zaledwie 3200 tygrysów. Z tego połowa w Indiach. Sto lat temu żyło ich 100 tys.

Jorge Alejo/materiały prasowe Sztuczne ognie. Chociaż spektakularne, mogą być groźne dla zdrowia, zwłaszcza dla osób cierpiących na astmę. W dymie pozostałym po wybuchu sztucznych ogni znajduje się wiele miniaturowych cząsteczek metali, które mogą być wdychane bezpośrednio do płuc.

Luis Carillo/www.sciencemag.org Salto del Angel w Wenezueli. Najwyższy wodospad świata wypływający z płaskowyżu Ayuan Tepui z wysokości prawie tysiąca metrów. Północno-wschodnia Amazonia. Amazonia to największy i najważniejszy ekosystem na Ziemi.

R. F. Rockwell/materiały prasowe W wyniku ocieplenia klimatu i topnienia śniegów, niedźwiedzie polarne mają ułatwiony dostęp do jaj gęsi na terenach Arktyki. Jednak czas przybywania niedźwiedzi nie zawsze pokrywa się z okresem lęgowym ptaków. Na szczęście dla gęsi.

Jimmie Mack/Vanderbilt University Medical Center Flądra paw, zwana też kwiatową. Podobnie jak inne ryby kostnoszkieletowe, potrafi tak skutecznie zmienić ubarwienie ciała, że wtapia się całkowicie w otoczenie dna. Na uniwersytecie Vanderbilt odkryto gen, który pozwala tej rybie być mistrzem kamuflażu.

Stefan Immler (GSFC), Erin Grand (UMPC)/NASA Galaktyka Andromedy leżąca w odległości 2,5 mln lat świetlnych od nas. Należy do Lokalnej Grupy. Zdjęcie zostało wykonane przez ultrafioletowy teleskop sondy Swift. Jest to najwyższej rozdzielczości zdjęcie w ultrafiolecie wykonane dotąd galaktyce.

David Grimaldi/American Museum of Natural History Mrówka zatopiona 50 milionów lat temu w wielkiej bryle bursztynu. Bryłę, a w niej ponad 700 owadów, odnaleziono w kopalni Cambay Shale w Indiach. Odnalezione owady nie są endemiczne, więc wątpliwa staje się teza, że Indie były niegdyś izolowaną wyspą.

Pete McBride/materiały prasowe Wyschnięty fragment delty rzeki Kolorado na pustyni Sonora, blisko Morza Corteza. Ocieplenie klimatu i działalność człowieka powodują, że wiele rzek, także tych wielkich, niesie coraz mniej wód. To zmienia równowagę biologiczną w ich otoczeniu.

Thomas Karl/Science/AAAS Liść Populus trichocarpa x deltoides, czyli krzyżówki topól kalifornijskiej i amerykańskiej. Badania dowodzą, że liście tej rośliny mają nadprzeciętną zdolność fitoremediacji, a więc oczyszczania środowiska ze szkodliwych substancji.

Matthew Monteith/Science/AAAS Superkomputer ANTON. Przeznaczony do zadań specjalnych, m.in. symulowania atomowego ruchu molekuł. Potrafi symulować ten ruch przez czas 100 razy dłuższy, anizeli dotychczas stosowane symulatory. Pozwoli śledzić skomplikowane procesy biologiczne.

MARUM/Center for Marine Envinronmental science Komin hydrotermalny. Kolejny, odkryty w Oceanie Atlantyckim kilometr pod powierzchnią. Wypływająca woda ma 300 stopni i nanosi siarczki i siarczany wielu metali pochodzących z poddennej magmy. Prawdopodobnie wokół takich kominów powstało życie na Ziemi.

Tim Vickers/Wikipedia Kaiman. Okazuje się, że ocieplenie klimatu jest groźne także dla zwierząt zmiennocieplnych zamieszkujących tereny tropikalne. Im cieplej, tym potrzebują one więcej pożywienia i tracą więcej wody. Dotyczy to gadów, płazów i bezkręgowców.

Chris Gunn/NASA Zintegrowany Moduł Instrumentów Naukowych (ISIM). Budowany i testowany dla następcy Hubblea - teleskopu kosmicznego James Webb Space Telescope. Moduł pomieści większość aparatury badawczej teleskopu. Musi wytrzymać temperaturę minus 250 stopni Celsjusza.

Roy Philippe/HOA QUI/BEW Pelota baskijska. Narodowy sport Basków, zbliżony do squasha, w którym piłkę rzuca się o ścianę zwaną fronton. Używa się specjalnych, grubych rakiet z wikliny, którymi można wprawić piłkę w zawrotną prędkość do 300 km/godz.

Science/AAAS Kocięta pumy. W połowie lat 90. ub.wieku populacja pum na Florydzie skurczyła się dramatycznie. Pumy nie rozmnażały się i chorowały. Spowadzono więc osiem pum z Teksasu, by urozmaicić geny populacji florydzkiej. Dzisiaj rodzi się tam dużo zdrowych pum.

NASA/ John Hopkins University Applied Physics Laboratory/ Carnegie Institution of Washington To jest... Ziemia z Księżycem widziana z odległości 183 milionów km. Zdjęcie zostało wykonane 6 maja 2010 roku przez sondę Messenger wysłaną przez NASA w kierunku Merkurego 5 lat temu. Dopiero teraz widać, jaką Ziemia jest drobiną w kosmosie.

R.Shai, J.Trauger (JPL)/NASA, WFPC2, HST Mgławica Klepsydra w gwiazdozbiorze Muchy. 8 tys.lat świetlnych od Ziemi. Gwiazda wyczerpała paliwo i odrzuciła zewnętrzne warstwy. Jej jądro przeistoczy się w tzw. białego karła. Podobny los czeka Słońce za 5 miliardów lat. Zdjęcie Hubblea z 1995 roku.

dr. Greg Skomal/materiały prasowe Długoszpar, czyli inaczej rekin olbrzymi. Po wielorybim, najwiekszy z rekinów. Nie jest jeszcze uznany za gatunek zagrożony, ale poławia się go na świecie zbyt dużo, więc uczeni objęli go specjalnym programem monitorującym. Wielki, ale niegroźny.

Dr. Dariusz Malinowski/Texas AgriLife Research Doktor Dariusz Lewandowski, fizjolog roślin z Texas AgriLife Research wyhodował niebieską i odporną na mróz odmianę hibiscusa. Fakt ten, w środowisku botaników odnotowano jako duży sukces. Wprawdzie nie jesteśmy portalem botanicznym, ale też odnotowujemy.

Science/AAAS Balon stratosferyczny szykowany do odlotu. Balony takie badają pochodzenie atmosferycznych zanieczyszczeń oraz grubość warstwy ozonowej.

NASA Żagiel słoneczny (dł. boku - 21 m) testowany w największej komorze prożniowej świata - Glenn Research Center at Plum Brook Station w Ohio. W przyszłości napędzane fotonami i wiatrem słonecznym żagle będą latać z małymi ładunkami na ogromne odległości.

Big Bear Solar Observatory Najbardziej dokładne i najbardziej wyraźne zdjęcie plamy słonecznej, jakie kiedykolwiek udało się wykonać. Pochodzi z Big Bear Solar Observatory w Kalifornii. Plamy słoneczne to stuktury magnetyczne, których rozkład i wielkość wpływają na klimat ziemski.

Fraunhofer IVI Auto-Tram czyli prototyp pojazdu przyszłości, będacego autobusem i tramwajem jednocześnie. Stworzony w Instytucie Fraunhofer w Dreznie. Napędzany elektrycznie. Ładowany podczas krótkich postojów na przystankach

NASA, ESA, Hubble, R.Sahaj (JPL)/NASA Niewielka i ciemna mgławica IRAS 0547+2502 w gwiazdozbiorze Byka. Odkryta w 1983 roku. Teraz teleskop Hubblea zrobił jej dokładne zdjęcia. Wciąż nie wiadomo jednak, co ją oświetla i tworzy jasny kształt odróconej litery V na jej szczycie. Co to jest?

OAR/ERL/National Severe Storms Laboratory (NSSL) Tornado. Potężny prąd wznoszący ciepłego powietrza nagle ochładza się wysoko w troposferze i częśc powietrza zaczyna wracać w dół. Oba prądy splatają się jak warkocz i wszystko zaczyna kręcic się z ogromną prędkością. Tornado gotowe.

Beatrice Murch/Wikipedia Venus Fly-Trap czyli Muchołówka - bylina mięsożerna z rodziny roślin rosiczkowatych. Wabi owady silnym zapachem nektaru. Jeśli jeden z włosków liścia zostanie potrącony pułapka zamyka się. Trawienie zdobyczy trwa kilka dni. Dziko roślina żyje w Ameryce.

Jörg Wiedenmann / National Oceanography Centre, Southamopton/materiały prasowe Lobophylia hemprichi zwana też Brain Coral to koralowiec, zawierajacy fluorescencyjne proteiny bardzo przydatne w nauce. Uczeni wykorzystują je jako markery w mikroskopii wysokiej rozdzielczości w badaniach biologicznych. Okolica otworu gębowego.

Fiorenzo Omenetto/Science/AAAS Jedwab.Może mieć wiele nowych zastosowań - w medycynie czy elektronice. Jest najmocniejszym z włókien, mocniejszym niż Kevlar. Trwają prace nad stworzeniem sztucznych protein podobnych do tych, które tworzą jedwab.

National Argonne Laboratory/Flickr CC by SA Ładowanie Tesla Roadster - najpotężniejszego samochodu o napędzie elektrycznym, który jest produkowany seryjnie. 250 koni mechanicznych, prędkość do 210 km/godz. Zasięg - 400 km. Cena - 100 tys. dolarów. Samochód jest badany w National Argonne Laboratory.

US National Park Service/materiały prasowe Kruk (Corvus corax) to jedno z najinteligentniejszych zwierząt na świecie. Niektóre osobniki mogą dożywać nawet 40 lat. Przypuszcza się, że potrafią nadawać sobie imiona, co bardzo ułatwia im komunikację. Wykorzystują też wiele przedmiotów jako narzędzi.

NASA Kiedyś domy i mieszkania będzie się wyposażać w takie niskotemperaturowe katalizatory tlenku, które tlenek węgla zamienią w dwutlenek i dzięki temu ten pierwszy, śmiertelnie groźny, zneutralizują. Katalizator powstał w NASA Langley Research Center.

V.A.Sole/ESRF Prześwietlanie obrazu Mona Lisa Leonarda da Vinci specjalną techniką tzw.rentgenowskiej fluorescencji. Pozwala odkryć, na czym polegała technika sfumato, czyli łagodnego przechodzenia od partii ciemnych do jasnych, dająca efekt mglistości.

NASA/JPL/Space Science Institute To nie jest komputerowa grafika, lecz prawdziwe zdjęcie otoczenia Saturna. Ukazuje pierścienie A i F, a także dwa księżyce planety - malutkiego Epimeteusza i wielkiego Tytana. Sonda Cassini zrobiła to zdjęcie 15 października 2007 roku.

Natalia Verzhbitskiy/University of Utah Zeberka prążkogardła. Ubarwienie tego ptaka ma ścisły związek z jego zdolnościami wokalnymi, które są imponujące. Jednak tylko w przypadku samców. Samiczki prawie w ogóle nie śpiewają. Ptaki uczą się znaczenia śpiewów od swoich rodziców.

F.T. Muijres / Lund University/materiały prasowe Nietoperze potrafią fruwać podobnie jak owady. Ruch ich skrzydeł wywołuje tzw. wir krawędzi natarcia (rodzaj maleńkiego cyklonu), który pomaga im utrzymywać się w powietrzu. W ten sposób nietoperz wytwarza aż 40 proc. siły lotnej.

Ben Tubby/Wikipedia Manaslu o wschodzie słońca. Chociaż nie należy do najwyższych jest jednym z najtrudniejszych ośmiotysięczników. Zdobyty dopiero w 1956 r. Przez Polaków w 1984. W 2008 przez Kingę Baranowską. Wielu himalaistów oddało życie, próbując zdobyć ten szczyt.

D.Kessler/Science-AAAS/materiały prasowe Dziki tytoń potrafi sam stymulować swoją potencją rozrodczą, wabiąc lub odstraszając owady i kolibry, które są jego naturalnymi zapylaczami. Gdy chce je przywabić, emituje aceton benzylowy, gdy chce odstraszyć, kwiat zwiększa produkcję nikotyny.

Paolo Lombardi/INFN-MI/materiały prasowe Gran Sasso National Laboratory we Włoszech. Jest to wielki detektor tzw. geoneutrin. Naukowcy badają, w jaki sposób reakcje z udziałem neutrin zachodzące wewnatrz Ziemi wpływają na jaj aktywność, na przykład trzęsienia i wybuchy wulkanów.

Matthias Kabel/Wikipedia Rosomak - największy, obok wydry olbrzymniej, przedtawiciel łasicowatych jest jednym z najbardziej nieustępliwych zwierząt na świecie. Potrafi walczyć z niedźwiedziem, choć jest od niego znacznie mniejszy. Nie ustepuje też wilkom i pumom.

NASA N49 to mgławica w Wielkim Obłoku Magellana powstała po wybuchu supernowej, czyli potężnej, większej od naszego Słońca, gwiazdy. Ocenia się, że zdjęcie ukazuje mgławicę w chwili, gdy maiała ona ok. 5 tys. lat. Zdjęcie pochodzi z Chandra X-ray Observatory.

BIOTA FAPESP Research Program/materiały prasowe Brachycephalus pitanga, to nowo odkryty w lesie deszczowym stanu Sao Paulo w Brazyli gatunek jadowitej żaby. Zwierzątko to ma około centymetra długości, ale lepiej się do niego nie zblizać.

Wikipedia Fraktale, czyli struktury samopodobne, które w swojej najmniejszej części powielają kształt całości, odzwierciedlają prawdziwą geometrię świata. Fraktalne są brzegi morskie, płatki śniegu, wiele roślin, a nawet zwierząt. Na zdjęciu kalafior włoski.

NASA Lądownik statku Sojuz TMA-17 opada na step Kazachstanu z trzema astronautami na pokładzie - Kotowem, Creamerem i Noguchi. Tym samym kończy sie 23 misja pobytu na ISS (Międzynarodowej Stacji Kosmicznej). Obecnie przebywa na niej misja 24.

Wikipedia Naukowcy ustalili, że jaguar charakteryzuje się najsilniejszym uściskiem szczęk wśród zwierząt lądowych. Obliczono też, że proporcjonalnie do wagi ciała, jaguar jest najsilniejszym z kotów. Tu jaguar w wersji melanistycznej.