Obrzędy i zwyczaje rodzinne
Między hipokryzją a histerią. Polskie obrzędy i zwyczaje rodzinne
Joanna Podgórska: – Na forach internetowych coraz częściej pojawiają się relacje, że rodzice czy dziadkowie usiłują przekupić młodych – i to całkiem sporymi sumami – by wzięli ślub kościelny albo ochrzcili dziecko. Żeby było „po bożemu”. Religijna odsłona konfliktu pokoleń?
Dr hab. Anna Niedźwiedź: – Konflikt pokoleń nie jest niczym nowym. Dla antropologów czy badaczy społeczeństwa to fakt potwierdzający, że kultura stale się zmienia, jest żywa. Niepokojące, gdyby tych konfliktów nie było. One są różne – i pokoleniowe, i społeczne, a czasem to się nakłada, bo rodzice czy dziadkowie mogą funkcjonować w innej klasie czy grupie społecznej niż młodzi. A młodzież siłą rzeczy, z powodu zmian kulturowych i cywilizacyjnych, dąży do tego, by być kimś innym. Taki konflikt jest ciekawy antropologicznie i socjologicznie, bo ujawnia pewne marzenia i ideały, do których ludzie dążą, a także krytykę tego, co zastane. W istocie rzeczy jest to walka o pozycję. Kto wygra ten konflikt, kto finalnie zdecyduje o kształcie rytuału, dowiedzie, że ma władzę. To starcie między tym, co nowe, co się zmienia, a tym, co osadzone w wyobrażeniu o przeszłości, jako czymś bezpiecznym, sprawdzonym, dającym poczucie stabilnego fundamentu.
Między hipokryzją a histerią
To są bardzo trudne sytuacje. Z jednej strony niewierzący czy obojętni religijnie młodzi odmawiają ślubu kościelnego, bo nie chcą brnąć w sztuczność i hipokryzję. Z drugiej reakcje babć czy dziadków – płacz, histeria, a nawet twarde słowa: to ja nie mam już wnuczka czy wnuczki. Ogromne emocje.
To jest trudne, bo nagle okazuje się, że ludzie z tej samej rodziny żyją w innych wyobrażeniach ideowych. Coś, co dla dziadków czy rodziców stanowi o całym porządku rzeczywistości, zostaje nagle przez młodych zakwestionowane.