Gdy umysł działa wolniej

Czy inteligencja się starzeje.

Artykuł ukazał się w „Ja My Oni” tom 34. „Inteligencja”. Poradnik dostępny w Polityce Cyfrowej i w naszym sklepie internetowym.

***

Prawie każdy senior wychwytuje mniej lub bardziej wyraźne zmiany. Komuś nagle dochodzące zza okna dźwięki przeszkadzają w zebraniu myśli, choć wcześniej ich nie zauważał. Ktoś na nowinki techniczne – samoobsługowe kasy, biletomaty, na coraz bardziej skomplikowany sprzęt RTV i AGD – reaguje stresem. Komuś nagle brakuje właściwego słowa, umyka czyjeś nazwisko. Taką sytuację w towarzystwie najłatwiej skwitować dyżurnym żartem, przesłaniającym być może nie tylko poczucie skrępowania, ale i niepokój, czy to nie sygnał zagrożenia demencją. A może to całkiem normalne?

Otwarte rozmowy na ten temat są rzadkością może dlatego, że intelekt jest ważny dla naszej tożsamości. Łatwiej pogodzić się ze spadkiem sprawności ruchowej niż ze spadkiem poziomu inteligencji. Czy zaawansowany wiek jest tu zagrożeniem? A jeśli tak, to na czym ono polega?

Co się psuje z biegiem lat

Badacze zależnościom między wiekiem a sprawnością poznawczą poświęcają sporo uwagi. Bo żyjemy coraz dłużej. Bo całe społeczeństwa się starzeją. Bo szybko zmieniający się świat stawia intelektowi większe wyzwania niż kiedyś. Ciekawe, jak przydatne okazały się po latach wyniki starych testów na inteligencję. W Szkocji psychologowie wygrzebali z archiwum badania przeprowadzone w 1932 r. wśród 10–11-latków i zaczęli szukać ich uczestników.