Pomocnik Historyczny

Przez Gdynię za chlebem

Morski szlak do Ameryki

Dworzec Morski w Gdyni, lata 30. XX w. Dworzec Morski w Gdyni, lata 30. XX w. Henryk Poddębski / Biblioteka Narodowa w Warszawie
Całościową obsługą zarobkowych wyjazdów zajmował się Syndykat Emigracyjny, spółka z udziałem Skarbu Państwa.
Obóz Emigracyjny w Gdyni.Narodowe Archiwum Cyfrowe Obóz Emigracyjny w Gdyni.

Dworzec Morski. Nie do końca uregulowane stosunki z Wolnym Miastem Gdańskiem utrudniały swobodny przepływ polskich towarów i pasażerów. Dlatego w 1920 r. zdecydowano o budowie portu w Gdyni. 13 sierpnia 1923 r. do prowizorycznego mola przybił po emigrantów pierwszy zagraniczny statek „Kentucky”, pod banderą francuską. Te początki opisał we wspomnieniach „Byłem sekretarzem inż. Wendy” Jan Żelewski: „Statek był po transporcie koni i na dolnych pokładach czuć było odór stajenny. Byłem na tym statku kilka godzin, dużo widziałem i rozmawiałem z emigrantami. Dr Skowroński [Bronisław, pierwszy lekarz osiadły w Gdyni, dyrektor szpitala] powiedział nam później w biurze, że w normalnych warunkach on by na taki transport przy takim stanie statku nie zezwolił. Ale nie miał innego wyjścia. Gdynia miała może ok. 1000 mieszkańców, było lato i każdy kąt był zajęty przez letników. Więc jak przyjąć tyle [1800] ludzi, którzy już przebywali więcej jak dwie doby w pociągu bez regularnego zaprowiantowania? (…) Ci biedacy, którzy musieli dla chleba opuścić ojczystą ziemię, opuszczali ją w najpotworniejszych warunkach!”.

Powoli powstawała infrastruktura do obsługi ruchu emigracyjnego. Prowizoryczne baraki i magazyny, w których odprawiano pasażerów, w 1933 r. zastąpił nowoczesny i okazały Dworzec Morski (dziś Muzeum Emigracji). Do tego dworca z czasem zaczęły podpływać równie nowoczesne polskie transatlantyki, oferujące w klasie trzeciej – tą najczęściej płynęli emigranci – przyzwoity standard.

Obóz Emigracyjny. Dla wyjeżdżających od 1923 r. w budynkach byłego zakładu psychiatrycznego funkcjonował Obóz Emigracyjny w Wejherowie. W 1928 r. zdecydowano się rozpocząć budowę w pełni nowoczesnego kompleksu budynków bliżej portu, w Grabówku.

Pomocnik Historyczny „Za chlebem i wolnością” (100132) z dnia 04.06.2018; II RP; s. 50
Oryginalny tytuł tekstu: "Przez Gdynię za chlebem"
Reklama